Htay Oung (NSS) - ဇန်နဝါရီ ၂၆ 

တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ အလွယ်တကူပျက်ဖို့ ခဲယဉ်းပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ နိုင်ငံဆိုတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်း ကြီးရဲ့လူတန်းစားအလွှာအသီးသီးအပေါ် ဖိအားပြင်းထန်လာတဲ့အခါ မထင်မှတ်ပဲ စုစည်းသွားတတ်လို့ဖြစ်ပါ တယ်။

ဒါပေမယ့် ပျက်ပြီဟေ့ ဆိုရင်လဲ လေးစင်တိုင်ပြိုသလိုဖြစ်ပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့လည်း အလွန်ခဲယဉ်းတတ် ကြောင်း လွန်ခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အီရတ်၊ လစ်ဗျား၊ ဆီးရီးယား၊ ယီမင်၊ အာဖဂန်၊ ဆူဒန်နိုင်ငံတို့ကို ကြည့်ရင် သိသာနိုင်ပါတယ်။ 

#ဒီဘက်ခေတ်_တိုင်းပြည်တစ်ပြည်မှာ_လက်နက်ကိုင်အုပ်စုကွဲတွေနဲ့_ပရမ်းပတာဖြစ်တဲ့အခါ_အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေလည်း #ပဋိပက္ခထဲဝင်ပါပြီး-စစ်ပွဲကျယ်ပြန့်သွားတတ်တယ်။ #အဲဒါ_စစ်တိုက်ချင်လို့မဟုတ်ဘဲ သူ့တိုင်းပြည် အတွင်း #စစ်ရောက်လာမှာကို_ကြိုတင်ကာကွယ်တာလဲ_ပါပါတယ်။

ရေမြေသဘာဝအရ မြန်မာပြည်ဟာ သမိုင်းတလျောက် စစ်လက်နက်နိုင်ငံပါ၊ ထက်မြက်တဲ့ဘုရင်လက်ထက် နိုင်ငံ ကျယ်ပြန့်ချမ်းသာတယ်။ ပျော့ညံတဲ့ဘုရင်လက်ထက်မှာတော့ ဆင်းရဲမွဲတေ တိုင်းပြည်မငြိမ်မသက်ဖြစ်ရာက ပြိုကွဲပျက်စီးတဲ့အထိ အကြိမ်ကြိမ်ဖြစ်ဖူးတယ်။

ကမ္ဘာနဲ့ မြန်မာ့သမိုင်းဟောင်းမှာတော့ အုပ်ချုပ်သူမရှိ (သို့မဟုတ်) မင်းမဲ့တိုင်းပြည်၊ ရှင်းရှင်းပြောရရင် သူတစ်လူ ငါတစ်မင်း ဗရမ်းဗတာအခြေအနေတဲ့ နှစ်အတန်ကြာ ရပ်တည်ခဲ့ဖူးပေမယ့် မျက်မှောက်ခေတ်သစ်မှာတော့ အဲဒီ ထက်ဆိုးတတ် ကြာမြင့်တတ်ကြောင်း တွေ့ရပါတယ်။ ခေတ်သစ်ကမ္ဘာမှာ ပထဝီနိုင်ငံရေးအချက်အချာကျ နိုင်ငံငယ်အားလုံးလိုလိုမှာ နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့မွှေနှောက်ကစားခြင်းခံရတာ ထုံးစံလိုလို ဖြစ်နေပါတယ်။ မြန်မာမှာ အဲဒီလို ကစားမခံရအောင် အုပ်ချုပ်သူတိုင်းက အစဉ်အမြဲ သတိရှိသင့်တယ်။ ပြင်ဆင်ထားသင့်ပါတယ်။ နိုင်ငံသား များအနေနဲ့လည်း ပထဝီနိုင်ငံရေး ရေချိန် အထိုက်လျောက်ရှိသင့်ပါတယ်။ အချိန်ပြည့် အကွက်ချောင်းခံနေရ ကြောင်း နားလည်သင့်ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ အာရှနဲ့ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးဆက်စပ်မှုနဲ့ပဋိပက္ခများအကြောင်း အတိုချုံး ပြောပြချင်ပါတယ်။

အာရှတိုက်အရှေ့ပိုင်းမှာ အမေရိကန်-တရုတ်-ရုရှားတို့ ပါဝင်ပတ်သက်ပြီး ပြင်းထန်ကျယ်ပြန်တဲ့ စစ်ပွဲအဖြစ် ၁၉၅ဝ-၁၉၅၃ ခုနှစ် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်စစ်ပွဲနဲ့ ၁၉၄၅-၁၉၉၁ ခုနှစ် အင်ဒိုချိုင်းနားစစ်ပွဲတို့ဟာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ များအလိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ 

ပထမအင်ဒိုချိုင်းနားစစ်ပွဲဟာ ၁၉၄၅ ဒုတ်ိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ကိုလိုနီလက်အောက်မှာ လွတ်မြောက်စ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ သဘောထားအမြင် ဆန်းသစ်လာခြင်းနဲ့အတူ ကိုလိုနီအရှင်သခင် ပြင်သစ်နဲ့ လော-ဗီယက်နမ်-ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ များအတွင်း ၁၉၅၄ ခုနှစ်အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။

ဒုတိယအင်ဒိုချိုင်းနား စစ်ပွဲမှာတော့ အရှေ့တောင်အာရှမှ တပ်များဆုတ်ခွာသွားတဲ့ပြင်သစ်နေရာမှာ အစားထိုးဝင် ရောက်လာတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ အထက်ဖော်ပြပါ မဲခေါင်လန်ချန်း ၃ နိုင်ငံတို့အကြား ၁၉၅၄-၁၉၉၁ ခုနှစ်အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး “ဗီယက်နမ်_စစ်ပွဲ” လို့ ကမ္ဘာက သိကြပါတယ်။

အာဆီယံလို့ခေါ်တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်းကြီးကို ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲပြင်းထန်နေခိုက် အမေရိကန် လေတပ်စခန်းကို အခြေစိုက်ခွင့်ပြုထားတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက ဘန်ကောက်ကြေညာစာတမ်းအရ ၁၉၆၇ ခုနှစ်မှာ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး စင်္ကာပူ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှားတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး ဟာ “တရုတ်ကြောက်_အနောက်လိုလား” သဘောထားအမြင်များနဲ့ တာထွက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။

အဲဒီနောက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံသစ်များအဖြစ် ဘရူနိုင်း(၁၉၈၄)၊ ဗီယက်နမ် (၁၉၉၅) လောနဲ့ မြန်မာ (၁၉၉၇)၊ ကမ္ဘောဒီးယား (၁၉၉၉ ခုနှစ်) တို့ ပါဝင်လာပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကြီးရဲ့ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကို လွှမ်းခြုံထားပြီး နိုင်ငံရေးစနစ် မတူညီတဲ့နိုင်ငံ (၁ဝ)နိုင်ငံပါ အဖွဲ့ကြီးဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာတဲ့ ခုနှစ်သက္ကရာဇ်များနဲ့ အဲဒီနိုင်ငံများရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး-စစ်ရေးသမိုင်းကြောင်းများဟာ အလွန်စိတ်ဝင်စား စရာကောင်းပါတယ်။

အဲဒီအတောအတွင်း နယ်ခြားပိုင်ဆိုင်မှုအငြင်းပွားရာမှ ၁၉၆၂ ခုနှစ် တရုတ်-အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံအကြား အတိအလင်း စစ်ခင်းခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ကချင်ပြည်နယ်အနောက်ပိုင်းနဲ့ထိစပ်နေတဲ့ အာရူနာချယ်ပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ် (ဘူတန်အနီး) တာဝမ်ဒေသ အပါအဝင် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တစ်လျှောက်တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ နျူလက်နက်ပိုင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေအများဆုံး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကြီးနှစ်နိုင်ငံရဲ့စစ်တပ်ချင်း ရန်စောင်ရာနေရာဟာ မြန်မာ့နယ်မြေနဲ့လည်း ထိစပ်နေတဲ့ “မက်မဟွန်မျဉ်း” တစ်လျှောက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ 

၁၉၇၁ ခုနှစ်မှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသစ် ပေါ်ထွန်းလာပါတယ်။ ခွဲထွက်တဲ့ အရှေ့ဘင်္ဂလားကို ယခုပါကစ္စတန်က တိုက်ခိုက်ဖြိုခွင်းရာမှာ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့က ထောက်ခံခဲ့ပြီး၊ ရုရှားထောက်ခံတဲ့ ဘင်္ဂါလီတို့ဘက်က အိန္ဒိယ က ဝင်ရောက်ကူညီတဲ့အတွက် တတိယအကြိမ် အင်ဒို-ပါကစ္စတန်စစ်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ ပါကစ္စတန်တို့ ဟာ ကက်ရှ်မီးယားပိုင်ဆိုင်မှုသာမက ယခုနောက်ပိုင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပစ်ခတ်မှု၊ ပိုင်နက်ကျူးကျော်မှု၊ အကြမ်းဖက်ကြောင်း အပြန်အလှန် စွပ်စွဲချက်များနဲ့ ယနေ့တိုင် မသင့်မြတ်နိုင်ဘဲ ရှိနေပါတယ်။

တရုတ် အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံအချို့နဲ့ထိစပ်နေတဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း သူ့ရဲ့နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မတိုင်မီ ကူမင်တန်အစိုးရလက်ထက် ပေကျင်းက “မျဉ်းကြောင်း ၁၁-လိုင်း” နဲ့ သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မကြီးကို ကွန်မြူနစ်တို့က သိမ်းယူပြီး ၁၉၅၉ ခုနှစ် ချူအင်လိုင်းလက်ထက် “မျဉ်းကြောင်း ၉ ခု” အဖြစ် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး၊ အရှေ့နဲ့ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ရေပြင်ကိုသာမက ကျွန်းများ၊ သန္တာကျောက်တန်းများကို လည်း သူတို့အပိုင်ဖြစ်ကြောင်း တောင်းဆိုဖော်ပြထားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကတည်းက ဘရူနိုင်း၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ ပြည်မကြီးတို့အကြား နယ်မြေပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အငြင်းပွားမှု စတင်ခဲ့ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုအနက် နှစ်စဉ် ခန့်မှန်းခြေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၃၇ ထရီလီယံတန်ဖိုးဟာ တောင်တရုတ် ပင်လယ်ကိုဖြတ်ကျော်သွားရပြီး ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုရဲ့သုံးပုံတစ်ပုံရှိနေပါတယ်။ ပေကျင်းရဲ့ စွမ်းအင် တင်သွင်းမှု ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တရုတ်တစ်နိုင်ငံလုံး စုစုပေါင်းကုန်သွယ်မှုရဲ့ ၃၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ တောင်တရုတ် ပင်လယ်အပေါ် မှီခိုနေရပါတယ်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ် အစိတ်အပိုင်းအသီးသီးမှာ ငါးလုပ်ငန်းလုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ထိန်းသိမ်း (သို့မဟုတ်) ရယူခြင်း၊ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်မှ ရေနံစိမ်းနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့များကို တူးဖော်ခြင်း အလားအလာများ၊ အရေးကြီး ကုန်သွယ်ရေလမ်းကြောင်းများကို မဟာဗျူဟာမြောက်ထိန်းချုပ်ခွင့်ရရှိရေးတို့ဟာ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း အငြင်းပွားနိုင်ငံများအကြား အကျိုးစီးပွားများနဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။

အဲဒီနောက်ပိုင်း ပေကျင်းရဲ့စီးပွားရေး စစ်ရေးအင်အားကြီးထွားလာခြင်းနဲ့အတူ တောင်တရုတ်ပင်လယ် အငြင်းပွား ရေပြင်အတွင်း လူလုပ်ကျွန်းတုများနဲ့ ဆိပ်ခံတံတားများ၊ လေယာဉ်ပြေးလမ်းများနဲ့ လူနေအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ခြင်းဟာ အငြင်းပွားနိုင်ငံများသာမက ရေလမ်းကြောင်းကို အသုံးပြူနေတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာပါတယ်။ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့အငြင်းပွားမှုများဟာ ကုန်သွယ်ရေကြောင်း ပို့ဆောင်မှုအတွက် စိန်ခေါ်မှုများရှိနေပြီ ရေကြောင်းလုံခြုံရေးမှာလည်း ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်နေပါတယ်။

ကျွန်းနိုင်ငံရဲ့သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့ တိုင်းပြည်အဖြစ် ကြေညာလိုခြင်းနဲ့အတူ ထိုင်၀မ်ရေလက်ကြားတင်းမာမှုဟာ အတိတ်ကာလ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်ခဲ့တဲ့ ဒေသကြီးအတွင်း ရုရှား-ဂျပန်-ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နဲ့ တရုတ်တို့အသီးသီး ကြား စစ်ရိပ်စစ်ငွေ့များ ယှက်သန်းလာပါတယ်။ တရုတ်သြဇာလွှမ်းမိုးမှုဟန့်တားရေး အမေရိကန်နဲ့ အနောက် အုပ်စုရဲ့ခြေလှမ်းဟာ တရုတ်ကို ဝိုင်းပတ်ထားတဲ့ ဒေသအတွင်းနိုင်ငံများသာမက ပစိဖိတ်ကျွန်းနိုင်ငံများအထိ ကျယ်ပြန့် ပြင်းထန်လာပါတယ်။

ဒီအတွက် “ရှီကျင့်ဖျင်ရဲ့_ရပ်၀န်းနဲ့လမ်းများစီမံကိန်း” BRI ဟာ တရုတ်ကို ပိုမိုအင်အားကြီးမားပြီး မဟာဗျူဟာ ကျကျ သြဇာနယ်မြေဖြန့် ကျက်နိုင်အောင် လှမ်းတက်နိုင်မယ်ဆိုတာ သံသယဖြစ်ဖွယ် မရှိပါ။ နိုင်ငံပေါင်း ၁၅၁ နိုင်ငံ အကျုံးဝင်မယ့် BRI လို့ခေါ်တဲ့ ရေတလမ်းကုန်းတလမ်းအဖြေဆန်း (带一路) အမည်ဖြင့် လူသိများတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမဟာစီမံကိန်းကြီးမှာ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၊ မလက္ကာရေလက်ကြားမှ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထိ ရေလမ်းကြောင်းလည်း ပါ၀င်ပါတယ်။

ကုန်းလမ်းပိုင်းမှာတော့ #တရုတ်-ပါကစ္စတန်_စီးပွားရေးစင်္ကြန်လမ်း #CPEC ဟာ တရုတ်အနောက်ပိုင်း ရှင်းကျန့် ပြည်နယ်မှ အနောက်တောင်ဘက် ပါကစ္စတန်_ဂွာဒါဆိပ်ကမ်းအထိ ကားလမ်း-ရထားလမ်းစီမံကိန်းဖြစ်ပါတယ်။ အငြင်းပွားတောင်တရုတ်ရေပြင်နဲ့ သံသယမျက်လုံးများနဲ့ စောင့်ကြည့်နေတဲ့ အာဆီယံတိုင်းပြည်များကို ရှောင်ကွင်း ပြီး အာရေဗျပင်လယ်မှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ ဥရောပအထိ #တရုတ်ရဲ_အနောက်တောင်ဖျား_ #ကုန်းတွင်း ထွက်ပေါက်ဖြစ်ပါတယ်၊ ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်မှာ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ရာခိုင်နှုန်းအချို့ပြီးစီး၊ အချို့ဖျက်သိမ်း၊ ကျန်အစိတ်အပိုင်းများကို ဆက်လက်တည်ဆောက်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ 

ထူးဆန်းတာက အမေရိကန်ကို မုန်းတီးတယ်ဆိုတဲ့ အစ္စလာမ်မစ်အစွန်းရောက်လက်နက်ကိုင်တွေဟာ တရုတ် စီမံကိန်းကိုလည်း ဖျက်လိုဖျက်ဆီးလုပ်နေကြပြီး တရုတ်လုပ်သားများကို ပြန်ပေးဆွဲခြင်း၊ မိုင်းထောင် နှောင့်ယှက် ခြင်းများ ပြုလုပ်နေပါတယ်။ 

အလားတူ တရုတ်ရဲ့အနောက်တောင်ဘက် ကုန်းလမ်းထွက်ပေါက်ကတော့ တရုတ်-မြန်မာစီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်း ကြောင်း CMEC ဖြစ်ပါတယ်။ (၁) ယူနန်ပြည်နယ်မှ မန္တလေးမြို့ကို ဗဟိုထားပြီး ရခိုင်ကျောက်ဖြူအထိ အိန္ဒိယ  သမုဒ္ဒရာထွက်ပေါက်အပြင်၊ (၂) မန္တလေးမှ စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းပြီး အိန္ဒိယနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံများအရောက် ကားလမ်း၊ ရထားလမ်း ပါ၀င်ပါတယ်။

ဒီလောက်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လက်ရှိဖြစ်ပွားနေဆဲ စိတ်ပျက်ရင်လေးဖွယ် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဟာ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွင်း ကွက်ကွက်လေးလို့ ထင်မှတ်ရပေမယ့် ဒီဘက်ခေတ် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ အသုံးများတဲ့ (ကိုယ်တိုင် လူသိရှင်ကြား ၀င်မပါပဲ) ကိုယ်စားပြုစစ် Proxy_War ဖြစ်နိုင်-မဖြစ်နိုင် စာဖတ်ရှုသူများ ဝေဖန်သုံးသပ် နိုင်ပြီလို့ ယူဆပါတယ်။

အစဉ်လေးစားစွာဖြင့်..

#HtayOung, #OungMarine