သန်းထိုက်စိုး (NSS) - စက်တင်ဘာ ၁၃

နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကိုလေ့လာရာတွင် ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံများအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုကြီးမား သော အမေရိကန်နှင့်တရုတ် အင်အားကြီးနှစ်နိုင်ငံ၏ ဆက်ဆံရေးကို မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်လေ့ ရှိကြသည်။ အမေရိကန်-တရုတ်ဆက်ဆံရေးမှာ လွန်ခဲ့ သည့်ဆယ်စုနှစ်တစ်စုခန့်က ပိုမိုတင်းမာလာ ခဲ့သည်။ သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ သည် လက်ရှိအမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင် ဒန် လက်ထက်အထိ ဆက်လက်ကျင့်သုံးနေဆဲဖြစ်သည်။ အမေရိကန်တို့သည် တရုတ်နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ် ရန်အတွက် အင်ဒိုပစိဖိတ်ဒေသတွင်းတွင် လုံခြုံရေးမဟာ မိတ်များဖွဲ့စည်းမှုကို အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက် လာခဲ့သည်။

မကြာသေးမီရက်ပိုင်းအတွင်းက အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ ထိပ်တန်းလက်ထောက် တစ်ဦး ဖြစ်သူ Sullivan သည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့ သည့်ခရီးစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍လည်း ကမ္ဘာ့ သတင်း မီဒီယာများတွင် ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးဖြင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့် ပြန့်ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ သမ္မတ ဂျိုးဘိုင် ဒန်သည် သမ္မတ ဂျင်မီကာတာပြီးလျှင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကိုယ်တိုင် လာရောက်ခြင်းမရှိသည့် သမ္မတ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကြံပေးတစ်ဦးဖြစ်သည့် Sullivan အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးကြီး ဝမ်ယိ၊ တရုတ်ထိပ်တန်း စစ် ဘက်ခေါင်းဆောင်များအပြင် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့်ပါ တွေ့ဆုံခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ Jake Sullivan သည် (၂၀၁၆) ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တရုတ် နိုင်ငံသို့ လာရောက်ခဲ့သည့် ပထမဆုံးသော အမေရိကန်အမျိုးသားလုံခြုံ ရေးအကြံပေးတစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ Jake Sullivan သည် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်နှင့် သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်တို့နှစ်ဦး ထိပ်သီးချင်းတွေ့ဆုံနိုင်ရေး အတွက် အကြိုလာရောက် တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းခြင်းဖြစ်သည်ဟုလည်း သတင်းများတွင် ဖော်ပြကြသည်။ 

သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကမူ  Jake Sullivan  ကို လက်ခံတွေ့ဆုံရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အမေရိ ကန်နိုင်ငံနှင့် ခိုင်မာသည့်ဆက်ဆံရေးတစ်ရပ် ရရှိထားမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားမည်ဟု ကတိပြု ပြောဆိုခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတွင် ကြီးမားသည့် အပြောင်းအလဲများရှိနေသော်လည်း တည်ငြိမ် ခိုင်မာပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်တိုးတက်နေသည့် နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးအခြေခံရရှိထားမှုမှာ မပြောင်းမလဲရှိနေ မည်ဟု သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကပြောဆိုခဲ့ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများရှိသော်လည်း အဆိုပါယှဉ်ပြိုင်မှု များသည် ပဋိပက္ခသို့မဟုတ် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများဆီ ရောက်ရှိမလာစေရန်နှင့် နှစ်နိုင်ငံအကျိုးစီးပွား ဆုံမှတ်ရှိသည့်နေရာများတွင် အတူတကွပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရန် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်က သတင်း စကားပါး လိုက်ကြောင်း Jake Sullivan  က ပြောဆိုခဲ့သည်။ Jake Sullivan  နှင့် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဝမ်ယိတို့သည် လာမည့်သီတင်းပတ်အနည်းငယ်အတွင်း နှစ်နိုင်ငံ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး တွေ့ဆုံနိုင်ရေးအတွက်လည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။  

Jake Sullivan သည် တရုတ်နိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သည့် Zhang Youxia  နှင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင်ရုံးတွင်တွေ့ဆုံခဲ့ သည်။ ထိုသို့တွေ့ဆုံချိန်တွင် ထိုင်ဝမ် (တရုတ်တိုင် ပေ)ကိစ္စနှင့် စစ်မီးထတောက်နိုင်သည့် အခြားကိစ္စ ရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ မကြာသေးမီက တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်တို့ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုများရှိခဲ့ ကြသည့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် လွတ်လပ်စွာ ရေကြောင်းသွားလာမှုနှင့် ထိုင်ဝမ် (တရုတ်တိုင်ပေ) ရေလက်ကြားတည်ငြိမ်ရေး အရေးကြီးကြောင်း Jake Sulli­van က ပြောဆိုခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်(တရုတ် တိုင်ပေ)သည် တရုတ်-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေးတွင် ဖြတ်၍ မရသော မီးနီမျဉ်းဖြစ်ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံ ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Zhang Youxia ကလည်း သတိပေးပြောဆိုခဲ့သည်။ တရုတ် နိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်(တရုတ်တိုင်ပေ)ရေ လက်ကြား တည်ငြိမ်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်း ရန် အမြဲတစေ အလေးအနက်ထားကြောင်း တရုတ် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း သတင်းထုတ် ပြန်ခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုင်ဝမ်(တရုတ်တိုင်ပေ) တည် ငြိမ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုသည်မှာ ထိုင်ဝမ်(တ ရုတ်တိုင်ပေ) သီးခြားခွဲထွက်ရေးမဟုတ်ကြောင်းလည်း Zhang Youxia က ပြောဆိုခဲ့သည်။ အမေရိ ကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ထိုင်ဝမ်(တရုတ်တိုင်ပေ)နှင့် စစ် ရေးအရ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရပ်တန့်ရန်၊ လက် နက်ထောက်ပံ့မှုရပ်ဆိုင်းရန်နှင့် ထိုင်ဝမ်(တရုတ်တိုင်ပေ)နှင့်ပတ်သက်၍ သတင်းမှားများဖြန့်ချိနေမှုကို လည်း ရပ်တန့်ရန် တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကတောင်းဆိုခဲ့ သည်။ တရုတ်နှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံတို့သည် အင်အား ကြီးနိုင်ငံများဖြစ်သည်နှင့်အညီ တာဝန်ယူမှုရှိရှိဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်၊ နှစ်နိုင်ငံစစ်ဘက်နှစ်ရပ်ကြား ဆက်သွယ်ရေးနှင့် သတင်းအချက်အလက် အပြန် အလှန်ဖလှယ်မှု မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး တရုတ် နိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်လည်း Zhang Youxia က   Jake Sullivan ကို ပြောဆိုခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ် (တရုတ်တိုင်ပေ)အနေဖြင့် တရုတ်ပြည်မကြီး နှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရည်မှန်း ချက်ဖြစ်ပြီး တရုတ်တပ်မတော်၏ တာဝန်လည်း ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုစစ်ကော်မရှင် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ် ကြီး Zhang Youxia က ပြောဆိုခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း နန်စီပလိုစီသည် (၂၀၂၂) ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ထိုင် ဝမ် (တရုတ်တိုင်ပေ) သို့ သွားရောက်ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံက အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်မှုများကို ဆိုင်းငံ့ခဲ့သည်။ သမ္မတရှီကျင့်ဖျင် နှင့် သမ္မတဘိုင်ဒန် တို့ အမေရိကန်နိုင်ငံ ဆန်ဖရန် စစ္စကို မြို့တွင်တွေ့ဆုံအပြီး နောက်တစ်နှစ်ကျော်အကြာ မှသာလျှင် ဆွေးနွေးမှုများ တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည် စတင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ်တွင် တရုတ်ရေတပ်သင်္ဘောများနှင့် ဖိလစ် ပိုင် ရေတပ်သင်္ဘောများ မကြာခဏဆိုသကဲ့သို့ ထိတွေ့မှုဖြစ်ပွားနေခြင်းသည် ဆက်သွယ်ရေး လမ်း ကြောင်း လိုအပ်နေခြင်းဖြစ်သည်ကို အချက်ပြနေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ 

အမေရိကန်နှင့်ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့သည် အပြန်အလှန်အကာအကွယ်ပေးရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုထား ကြသည်။ အကယ်၍ ဖိလစ်ပိုင်အတိုက်ခံရပါက အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်ကို အကာအ ကွယ်ပေးရန်တာဝန်ရှိသည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ် အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ အပြုအမူများနှင့် ပတ်သက် ၍ စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်-ဖိလစ်ပိုင်အပြန်အလှန်အကာအကွယ်ပေးရေး စာ ချုပ်ကို အသုံးချပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏အချုပ်အခြာ အာဏာ ထိခိုက်အောင်ပြုလုပ်မည်မဟုတ်ကြောင်း  Jake Sullivan က ပြောဆိုခဲ့သည်။ 

အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက ရုရှားနိုင်ငံ၏ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွင် ထောက်ပံ့ ပေးနေခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍စိုးရိမ်မိကြောင်း Jake Sullivan ကလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံ ၏ အဆိုပါစွပ်စွဲမှုနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်နိုင်ငံက ပယ်ချခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဂါဇာဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆက် လက်ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေမှု၊ ဆိုက်ဘာနယ်ပယ်တွင် အရှိန်မြင့်လာမှုနှင့် တွက်ချက်မှု လွဲမှားနိုင်ခြေကို ရှောင်လွှဲရန်လိုအပ်ကြောင်းလည်း သမ္မတ အိမ်ဖြူတော်ကလည်း သတင်းပြန်ခဲ့သည်။ 

နိုင်ငံရေးတွင် တိုက်ဆိုင်မှုမရှိဟုဆိုကြသည့်အတိုင်း Jake Sullivan ၏ ခရီးစဉ်မှာလည်း နိုဝင်ဘာ လတွင်ကျင်းပမည့် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲမတိုင် မီတွင် လာရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် လည်း အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲကို မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်နေမည်မှာ သေချာ သည်။ ဇန်နဝါရီလတွင် အစိုးရအပြောင်းအလဲသည် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံ၏ဆက်ဆံရေးအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု ကြီးမားမည်ဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရက်သမ္မတလောင်း ကဲမလာဟားရစ် အနိုင်ရခဲ့ပါက တရုတ်နှင့် ဆွေးနွေးရေး နည်းလမ်းကိုရှာဖွေနေသည့် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ ချဉ်းကပ်နည်းလမ်းအတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်သုံးနိုင် ရေး သတင်းစကားလာပေးခြင်းဖြစ်သည်ဟုလည်း သုံးသပ်ချက်များရှိသည်။ ပြိုင်ဘက် ရီပတ်ဘလစ်ကန် သမ္မတလောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကမူ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်၍ တင်းမာ သည့်သဘောထားရှိသူဖြစ်သည်။ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်အနေဖြင့် အမေရိကန်-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံကြား ရှိရင်းစွဲ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားလိုကြောင်း  Jake Sullivan က ထပ်ဖန်တ လဲလဲပြောဆိုခဲ့သည်။ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်တို့နှစ်ဦး၏တွေ့ဆုံမှုမှာ ပီရူးနိုင်ငံတွင် ကျင်းပမည့် Asia-Pacific Economic Cooperation Forum  သို့မဟုတ် နိုဝင်ဘာလတွင် ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ၌ ကျင်းပမည့် စက်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံများ G-20 ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းပြော ဆိုမှုများလည်းရှိသည်။ ရီပတ်ဘလစ်ကန် ခေါင်းဆောင်အချို့ကမူ အမေရိကန်နိုင်ငံ ၏ တရုတ် နိုင်ငံ နှင့်တွေ့ဆုံနေမှုများကို အချိန်ဖြုန်းသည့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများအဖြစ် ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ 

Jake Sullivan က ၎င်း၏ တရုတ်နိုင်ငံခရီးစဉ် အကြောင်းပြောဆိုရာတွင် တောင်တရုတ် ပင်လယ် အရေးနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောတူညီချက်အသစ်များ မရရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး ကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်၍ ခိုင်မာသည့်အပေးအယူ ပြုလုပ်မှုများရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ရွေးကောက် ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။ တောင်တရုတ်ပင်လယ်ကိစ္စ၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်းရှိ ကျွန်းများကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများမှာ အကန့် အသတ်ဖြင့် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်တို့၏ ထိပ်သီးတွေ့ဆုံမှုတွင် ဆွေးနွေးစရာ၊ ဆောင်ရွက်စရာ များစွာလိုအပ်သည်။ သို့သော် Jake Sullivan တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိ လာခြင်းနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ ခြင်းတို့မှာ အပြု သဘော တိုးတက်မှုများအဖြစ် ယူဆနိုင်စရာရှိပါကြောင်း Jake Sullivan  ၏ ခရီးစဉ်မှ အမေရိကန်-တရုတ်ဆက်ဆံရေးကို ခြေရာခံမိသမျှ စုစည်းတင်ပြရပါသည်။