Htay Oung (NP News) - မေ ၂၈

ဆားဗီးယားနဲ့ တင်းမာမှုများ တိုးမြင့်လာတဲ့အတွက် အမေရိကန်နဲ့ မဟာမိတ်တို့က ကိုဆိုဗိုအပေါ် သောကြာနေ့မှာ ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ ဆာ့ဘ်လူမျိုး အများစုရှိရာ ဒေသများမှာ မြို့တော်ဝန်များကို ခန့်ထားဖို့ ကိုဆိုဗိုက အင်အားအသုံးပြုနေကြောင်း၊ အိမ်နီးချင်းဆားဗီးယားနဲ့ ဆက်ဆံရေး ပြေလည်စေဖို့ ကြိုးပမ်းမှုများကို ထိခိုက်အားနည်းစေတယ်လို့ ပြောဆိုကြောင်း Reuters က ယမန်နေ့ (မေလ ၂၇ ရက်)တွင် ရေးသားပါတယ်။

အယ်လ်ဘေးနီးယန်း မြို့တော်ဝန်တွေကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေနဲ့ ကိုဆိုဗို ရဲတပ်ဖွဲ့တို့ သောကြာနေ့ ရုန်း ရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဆာ့ဗ်စစ်တပ်ကို ကိုဆိုဗိုနယ်စပ်နဲ့ နီးကပ်တဲ့နေရာမှာ ပြောင်းရွှေ့နေရာယူဖို့ ဆားဘီးယား သမ္မတ အလက်ဇန္ဒြားဗူစီက အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။

ဆားဘီးယားနယ်စပ်အနီး ကိုဆိုဗိုမြောက်ပိုင်း မြို့ကြီး (၄)မြို့မှာ ကိုဆိုဗိုဆာ့ဘ်အများစုတို့က သပိတ် မှောက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီနောက် ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလတုန်းက အသစ်ရွေးကောက်ခံရတဲ့ မြို့တော်ဝန်တစ်ဦးကို ရာထူးတာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိစေရန် ကြိုးပမ်းနေတဲ့ ဇပ်ဆန်မြို့မှာ ရဲတပ်ဖွဲ့က မျက်ရည်ယိုဗုံးများ ပစ်ဖောက်ပြီး လူစုခွဲခဲ့ပါတယ်။

စည်ပင်သာယာ အဆောက်အအုံတွေကို အင်အားသုံး ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့အတွက် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်က ကိုဆိုဗိုကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ် အယ်လ်ဘင်ကာတီအနေနဲ့ လမ်း ကြောင်း ပြောင်းသင့်တယ်လို့ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ကိုဆိုဗိုနှင့် ဆားဘီးယားတို့အကြား ဆက်ဆံရေးကို ပုံမှန်ဖြစ် အောင် ကူညီနေတဲ့ ဝါရှင်တန်ရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေအပေါ် မလိုအပ်ပဲ တင်းမာမှုတွေ သိသိသာသာ တိုးမြင့်လာရတယ်လို့ ဘလင်ကန်ရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ကိုဆိုဗို အာဏာပိုင်တို့ အနေနဲ့ နောက်ပြန်ဆုတ်ပေးပြီး အခြေအနေကို အရှိန်လျော့ချရန် တောင်းဆိုကြောင်း ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်၊ အီတလီ၊ ဂျာမနီနဲ့ အမေရိကန်တို့က ပူးတွဲကြေညာချက်တစ်ရပ်ကိုလည်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

(အတိတ်ကာလ ကိုဆိုဗိုဒေသဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၀င်အများစုဖြစ်ပြီး ဆားဘီယား အော်သိုဒေါက်ဘုရားကျောင်းရဲ့ အမာခံနယ်မြေဖြစ်ပါတယ်။ ၁၄ ရာစုနှောင်းပိုင်းမှ နှစ်ပေါင်း ၅ဝဝ နီးပါးအထိ အော်တိုမန်အင်ပါယာ အတွင်း ကျရောက်သွားပြီး နိုင်ငံတွင်းနေထိုင်သူတို့မှာ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်အများစု ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဘောလ်ကန်စစ်ပွဲများမှာ အရေးနိမ့်ခဲ့တဲ့ အော်တိုမန်တို့ဟာ ကိုဆိုဗိုဒေသကို ဆားဗီးယားနဲ့ မွန်တီနီဂရိုးတို့ထံ ၁၉၁၂ ခုနှစ်မှာ ပေးအပ်လိုက်ရပါတယ်။)

(ပထမကမ္ဘာစစ်အပြီး အဲ့ဒီနှစ်နိုင်ငံစလုံးဟာ ယူဂိုဆလားဗီးယားနိုင်ငံအတွင်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် နောက်ပိုင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တီးတိုးက ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ပုံစံအတိုင်း ဘော့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ဆားဗီးယား၊ ခရိုအေးရှား၊ မွန်တီနီဂရိုး၊ မက်ဆီဒိုးနီးယား၊ ဆလိုဗေးနီးယား၊ ကိုဆိုဗိုတို့ကို သိမ်းကျုံးပြီး ရီပတ်ဘလစ်ကင် ၆-ခု ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတစ်ခုတို့နဲ့ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၈၀-ပြည့်နှစ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တီးတိုး ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ပိုင်း ဘော်လကန်ဒေသအလယ်ပိုင်း နိုင်ငံငယ်များ အဖြစ် ခွဲထွက်ရာမှ ၄-နှစ်နီးပါးကြာမြင့်တဲ့ ဘော့စနီးယားစစ်ပွဲဖြစ်ပွားရာက အမေရိကန်ဦးဆောင် နေတိုးလေတပ်စွက်ဖက်မှုအပြီး တိုင်းပြည်ပြိုကွဲသွားခဲ့ပါတယ်။ လူ (၂)သိန်းကျော် သေဆုံး-ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့တဲ့ စစ်ပွဲမှာ မိန်းမနဲ့ ကလေးငယ် ၃ဝ ရာခိုင်နျုန်းကျော်ပါဝင်တဲ့ ထက်ဝက်နီးပါးဟာ အရပ်သားများဖြစ်ပါတယ်၊ လူပေါင်း ၂.၂-သန်းကျော် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ စစ်ပွဲဟာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း အဲဒီအချိန် လူသားမျိုးနွယ်ဆိုင်ရာ အကြီးမားဆုံး ဘေးသင့်မှုဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။)

၂ဝဝ၈ ခုနှစ် ဆားဘီးယားနိုင်ငံမှ (သီးခြားခွဲထွက်ပြီး) လွတ်လပ်ရေးကြေညာချိန်ကတည်းက အမေရိကန်ဟာ ကိုဆိုဗိုရဲ့ အဓိကထောက်ခံအားပေးသူဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးတို့မှာ ကူညီခဲ့ပါတယ်။ အယ်လ်ဘေးနီးယန်းလူမျိုးတွေက ကိုဆိုဗိုလူဦးရေရဲ့ ၉ဝ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိနေပြီး မြောက်ပိုင်းဒေသ နေထိုင်သူအများစုကတော့ ဆာ့ဘ်တွေသာဖြစ်ပါတယ်။

၂ဝဝ၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေး ကြေငြာချက်ကို ကိုဆိုဗိုမြောက်ပိုင်းနေ ဆာ့ဘ်တို့က လက်မခံပါဘူး၊ လက်မခံဘဲ စစ်ပွဲကြီး ပြီးဆုံးသွားပြီး ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါးကြာမြင့်တဲ့အထိ ဘဲလ်ဂရိတ်ကို သူတို့ရဲ့ မြို့တော်အဖြစ် ရှုမြင်နေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။

မတ်လတုန်းက ကိုဆိုဗိုနဲ့ ဆားဘီးယားအစိုးရတို့အကြား အနောက်အုပ်စုကျောထောက်နောက်ခံပြု နှုတ်ကတိ အစီအစဉ်အရ ကိုဆိုဗိုအစိုးရက အဓိက အခွင့်အာဏာကို ရယူထားပြီး ဒေသတွင်းဆာ့ဘ်တို့ကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပိုမိုပေးအပ်ခြင်းဖြင့် တင်းမာမှုများကို ပြေလျော့စေဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။

ဇပ်ဆန်မြို့အပါအ၀င် ကိုဆိုဗိုမြောက်ပိုင်း စည်ပင်သာယာဒေသကြီး (၄)ခုတို့မှာ နေထိုင်သူ ဆာ့ဘ်လူမျိုး ငါး သောင်းခန့်ရှိပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပိုမိုပေးအပ်ဖို့ တောင်းဆိုချက်များကို မလိုက်လျောပဲ (အယ်လ်ဘေး နီးယန်း) မြို့တော်ဝန်တွေခန့်ထားမယ့် ဧပြီလ ၂၃ ဆန္ဒမဲရလဒ်ကို ကိုဆိုဗိုဆာ့ဘ်တို့က ကန့်ကွက်နေကြပါတယ်။ အဲဒီ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ မဲပေးသူ ၃ ဒသမ ၄၇ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး သူတို့အားလုံးကို ကိုယ်စားပြုခြင်း မရှိတဲ့အတွက် မြို့ (၄)မြို့ရှိ မြို့တော်ဝန်အသစ်များနဲ့ လက်တွဲဆောင်ရွက်နိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ဒေသခံဆာ့ဘ်တို့က ဆိုပါတယ်။

ကိုဆိုဗိုရဲတပ်ဖွဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ဆန္ဒပြသူတွေဟာ ကျောက်တုံးများ၊ အခြားအရာဝတ္ထုများနဲ့ ပစ်ပေါက်ကြတဲ့အတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ငါးဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း၊ မီးတင်ရှို့ခံရတဲ့ မော်တော်ယာဉ်တစ်စီး အပါ အဝင် ရဲကားလေးစီး တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရကြောင်း၊ နယ်မြေအတွင်း သေနတ်သံတွေလည်း ကြားခဲ့ရတယ်လို့ ပါရှိနေပါတယ်။

မစိုးရိမ်ရ ဒဏ်ရာများနဲ့ မျက်ရည်ယိုဗုံးကြောင့် လူ (၁ဝ)ဦးခန့် ဆေးကုသမှု ခံယူခဲ့ရတယ်လို့ ဒေသဆိုင်ရာ ဆာ့ဘ်ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များက ပြောပါတယ်။ စောစောပိုင်း ကိုဆိုဗိုမြို့တော် ပရစ်စ်တီနာရှိ ရဲတပ်ဖွဲ့က သတင်း ထုတ်ပြန်ရာမှာ သူတို့အနေနဲ့ အသစ်ရွေး ချယ်ခံရသူ မြို့တော်ဝန်များကို စည်ပင်သာယာရုံးများအတွင်းသို့ ဝင် ရောက်နိုင်ဖို့ ကူညီဆော်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မြို့တော်၀န်ကို စည်ပင်သာယာအဆောက်အအုံအတွင်း ရောက်ရှိအောင် အောင်မြင်စွာ ပို့ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကိုဆိုဗိုရဲတပ်ဖွဲ့ ရေဒီယိုက ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပါတယ်။

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ ဘဲလ်ဂရိတ်မြို့ရဲ့ ဆားဘီးယား တိုးတက်ရေးပါတီ လူထုစုဝေးပွဲမှာ သမ္မတ အလက်ဇနြ္ဒားဗူစီက မိန့်ခွန်းပြောကြားစဉ် ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ ဆွေးနွေးရန်ရှိကြောင်း ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ထောက်ခံသူများရှေ့မှောက်မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ပိုမိုခက်ခဲပြီး ပိုမိုကြီးမားတဲ့ ယခုလို အကျပ်အတည်းမျိုး ဘယ်တုန်းကမှ မကြုံခဲ့ဖူးကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေပေမယ့် ကိုဆိုဗိုမြောက်ပိုင်းနေ ဆာ့ဘ်လူမျိုးစုများသာ တိုက်ခိုက်ခံရလျှင် ဆားဗီးယားအနေနဲ့ အချိန်ဖြုန်းနေမှာ မဟုတ် ကြောင်းလည်း ပြောဆိုပြီး ယခုကိစ္စမှာ အနောက်အုပ်စုအနေနဲ့ ပျော့ညံ့နေကြောင်း အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ နှေးကွေးနေတယ်လို့ စွပ်စွဲပါတယ်။

ကိုဆိုဗိုသမ္မတ ယောဆာအိုစမန်နီကတော့ ဥပဒေမဲ့ ဖွဲ့စည်းမှုများနဲ့ ရာဇ၀တ်ဂိုဏ်းများကို တရားဝင်ဖြစ်အောင် ဗူစီရဲ့ ပြောဆိုချက်များဟာ နိုင်ငံသားအားလုံးကို (လူမျိုး-ဘာသာ) မခွဲခြားဘဲ ကာကွယ်ပေးရန် ကိုဆိုဗိုရဲ တပ်ဖွဲရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ဖီလာဆန့်ကျင် ဖြစ်နေကြောင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့အညီ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ခြင်းသာဖြစ်တယ်လို့ ချေပပြောဆိုပါတယ်။

ကိုဆိုဗိုရှိ နေတိုးငြိမ်းချမ်းမှုထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့မှ မော်တော်ယာဉ်အများအပြားကို အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာအနီးမှာ တွေ့မြင်ရပြီး အဲ့ဒီဧရိယာ ဝေဟင်မှာ ပျံသန်းနေတဲ့ ရဟတ်ယာဉ်များကိုလည်း တွေ့မြင်ခဲ့ရကြောင်း၊ နာရီအနည်းငယ် ကြာမြင့်ပြီးနောက် အခြေအနေမှာ ငြိမ်သက်သွားကြောင်း၊ မြို့တော်ဝန်ရုံး အ၀င်-အထွက်လမ်းများကို သံချပ်ကာယာဉ်များနဲ့ ပိတ်ဆို့ထားပြီး လက်နက်အပြည့်အစုံနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များက စောင့်ကြပ်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ရိုက်တာက ဆက်လက်ရေးသားပါတယ်။

(Reuters., 27 May 2023,” US rebukes Kosovo for escalating tensions, Serbia puts army on alert” ကိုဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)

zawgyi version
ဆားဘီးယားစစ္တပ္ကို တပ္လွန႔္ထားၿပီး တင္းမာမႈမ်ား တိုးျမင့္လာသည့္အတြက္ ကိုဆိုဗိုကို အေမရိကန္က ပစ္တင္
Htay Oung (NP News) - ေမ ၂၈

ဆားဗီးယားနဲ႔ တင္းမာမႈမ်ား တိုးျမင့္လာတဲ့အတြက္ အေမရိကန္နဲ႔ မဟာမိတ္တို႔က ကိုဆိုဗိုအေပၚ ေသာၾကာေန႔မွာ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်လိုက္ပါတယ္။ ဆာ့ဘ္လူမ်ိဳး အမ်ားစုရွိရာ ေဒသမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္မ်ားကို ခန္႔ထားဖို႔ ကိုဆိုဗိုက အင္အားအသုံးျပဳေနေၾကာင္း၊ အိမ္နီးခ်င္းဆားဗီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေျပလည္ေစဖို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို ထိခိုက္အားနည္းေစတယ္လို႔ ေျပာဆိုေၾကာင္း Reuters က ယမန္ေန႔ (ေမလ ၂၇ ရက္)တြင္ ေရးသားပါတယ္။

အယ္လ္ေဘးနီးယန္း ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ေတြကို ဆန႔္က်င္တဲ့ ဆႏၵျပသူေတြနဲ႔ ကိုဆိုဗို ရဲတပ္ဖြဲ႕တို႔ ေသာၾကာေန႔ ႐ုန္း ရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ဆာ့ဗ္စစ္တပ္ကို ကိုဆိုဗိုနယ္စပ္နဲ႔ နီးကပ္တဲ့ေနရာမွာ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနရာယူဖို႔ ဆားဘီးယား သမၼတ အလက္ဇျႏၵားဗူစီက အမိန႔္ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဆားဘီးယားနယ္စပ္အနီး ကိုဆိုဗိုေျမာက္ပိုင္း ၿမိဳ႕ႀကီး (၄)ၿမိဳ႕မွာ ကိုဆိုဗိုဆာ့ဘ္အမ်ားစုတို႔က သပိတ္ ေမွာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလတုန္းက အသစ္ေ႐ြးေကာက္ခံရတဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္တစ္ဦးကို ရာထူးတာဝန္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိေစရန္ ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ ဇပ္ဆန္ၿမိဳ႕မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕က မ်က္ရည္ယိုဗုံးမ်ား ပစ္ေဖာက္ၿပီး လူစုခြဲခဲ့ပါတယ္။

စည္ပင္သာယာ အေဆာက္အအုံေတြကို အင္အားသုံး ဝင္ေရာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး အန္တိုနီဘလင္ကန္က ကိုဆိုဗိုကို ေဝဖန္ခဲ့ၿပီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အယ္လ္ဘင္ကာတီအေနနဲ႔ လမ္း ေၾကာင္း ေျပာင္းသင့္တယ္လို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ကိုဆိုဗိုႏွင့္ ဆားဘီးယားတို႔အၾကား ဆက္ဆံေရးကို ပုံမွန္ျဖစ္ ေအာင္ ကူညီေနတဲ့ ဝါရွင္တန္ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြအေပၚ မလိုအပ္ပဲ တင္းမာမႈေတြ သိသိသာသာ တိုးျမင့္လာရတယ္လို႔ ဘလင္ကန္ရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ကိုဆိုဗို အာဏာပိုင္တို႔ အေနနဲ႔ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေပးၿပီး အေျခအေနကို အရွိန္ေလ်ာ့ခ်ရန္ ေတာင္းဆိုေၾကာင္း ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္၊ အီတလီ၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ အေမရိကန္တို႔က ပူးတြဲေၾကညာခ်က္တစ္ရပ္ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

(အတိတ္ကာလ ကိုဆိုဗိုေဒသဟာ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္အမ်ားစုျဖစ္ၿပီး ဆားဘီယား ေအာ္သိုေဒါက္ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ အမာခံနယ္ေျမျဖစ္ပါတယ္။ ၁၄ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ နီးပါးအထိ ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာ အတြင္း က်ေရာက္သြားၿပီး ႏိုင္ငံတြင္းေနထိုင္သူတို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္အမ်ားစု ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေဘာလ္ကန္စစ္ပြဲမ်ားမွာ အေရးနိမ့္ခဲ့တဲ့ ေအာ္တိုမန္တို႔ဟာ ကိုဆိုဗိုေဒသကို ဆားဗီးယားနဲ႔ မြန္တီနီဂ႐ိုးတို႔ထံ ၁၉၁၂ ခုႏွစ္မွာ ေပးအပ္လိုက္ရပါတယ္။)

(ပထမကမာၻစစ္အၿပီး အဲ့ဒီႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးဟာ ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံအတြင္း ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ ေနာက္ပိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တီးတိုးက ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ပုံစံအတိုင္း ေဘာ့စနီးယား ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ဆားဗီးယား၊ ခ႐ိုေအးရွား၊ မြန္တီနီဂ႐ိုး၊ မက္ဆီဒိုးနီးယား၊ ဆလိုေဗးနီးယား၊ ကိုဆိုဗိုတို႔ကို သိမ္းက်ဳံးၿပီး ရီပတ္ဘလစ္ကင္ ၆-ခု ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသတစ္ခုတို႔နဲ႔ ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၀-ျပည့္ႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တီးတိုး ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဘာ္လကန္ေဒသအလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံငယ္မ်ား အျဖစ္ ခြဲထြက္ရာမွ ၄-ႏွစ္နီးပါးၾကာျမင့္တဲ့ ေဘာ့စနီးယားစစ္ပြဲျဖစ္ပြားရာက အေမရိကန္ဦးေဆာင္ ေနတိုးေလတပ္စြက္ဖက္မႈအၿပီး တိုင္းျပည္ၿပိဳကြဲသြားခဲ့ပါတယ္။ လူ (၂)သိန္းေက်ာ္ ေသဆုံး-ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲမွာ မိန္းမနဲ႔ ကေလးငယ္ ၃ဝ ရာခိုင္န်ဳန္းေက်ာ္ပါဝင္တဲ့ ထက္ဝက္နီးပါးဟာ အရပ္သားမ်ားျဖစ္ပါတယ္၊ လူေပါင္း ၂.၂-သန္းေက်ာ္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ စစ္ပြဲဟာ ဒုတိယကမာၻစစ္ေနာက္ပိုင္း အဲဒီအခ်ိန္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ဆိုင္ရာ အႀကီးမားဆုံး ေဘးသင့္မႈျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။)

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဆားဘီးယားႏိုင္ငံမွ (သီးျခားခြဲထြက္ၿပီး) လြတ္လပ္ေရးေၾကညာခ်ိန္ကတည္းက အေမရိကန္ဟာ ကိုဆိုဗိုရဲ႕ အဓိကေထာက္ခံအားေပးသူျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးနဲ႔ ဘ႑ာေရးတို႔မွာ ကူညီခဲ့ပါတယ္။ အယ္လ္ေဘးနီးယန္းလူမ်ိဳးေတြက ကိုဆိုဗိုလူဦးေရရဲ႕ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိေနၿပီး ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ေနထိုင္သူအမ်ားစုကေတာ့ ဆာ့ဘ္ေတြသာျဖစ္ပါတယ္။

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ေၾကျငာခ်က္ကို ကိုဆိုဗိုေျမာက္ပိုင္းေန ဆာ့ဘ္တို႔က လက္မခံပါဘူး၊ လက္မခံဘဲ စစ္ပြဲႀကီး ၿပီးဆုံးသြားၿပီး ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုနီးပါးၾကာျမင့္တဲ့အထိ ဘဲလ္ဂရိတ္ကို သူတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ရႈျမင္ေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။

မတ္လတုန္းက ကိုဆိုဗိုနဲ႔ ဆားဘီးယားအစိုးရတို႔အၾကား အေနာက္အုပ္စုေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ ႏႈတ္ကတိ အစီအစဥ္အရ ကိုဆိုဗိုအစိုးရက အဓိက အခြင့္အာဏာကို ရယူထားၿပီး ေဒသတြင္းဆာ့ဘ္တို႔ကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ပိုမိုေပးအပ္ျခင္းျဖင့္ တင္းမာမႈမ်ားကို ေျပေလ်ာ့ေစဖို႔ ရည္႐ြယ္ထားပါတယ္။

ဇပ္ဆန္ၿမိဳ႕အပါအ၀င္ ကိုဆိုဗိုေျမာက္ပိုင္း စည္ပင္သာယာေဒသႀကီး (၄)ခုတို႔မွာ ေနထိုင္သူ ဆာ့ဘ္လူမ်ိဳး ငါး ေသာင္းခန္႔ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ပိုမိုေပးအပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို မလိုက္ေလ်ာပဲ (အယ္လ္ေဘး နီးယန္း) ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ေတြခန္႔ထားမယ့္ ဧၿပီလ ၂၃ ဆႏၵမဲရလဒ္ကို ကိုဆိုဗိုဆာ့ဘ္တို႔က ကန္႔ကြက္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ မဲေပးသူ ၃ ဒသမ ၄၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိၿပီး သူတို႔အားလုံးကို ကိုယ္စားျပဳျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ၿမိဳ႕ (၄)ၿမိဳ႕ရွိ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္အသစ္မ်ားနဲ႔ လက္တြဲေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေဒသခံဆာ့ဘ္တို႔က ဆိုပါတယ္။

ကိုဆိုဗိုရဲတပ္ဖြဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့ ဆႏၵျပသူေတြဟာ ေက်ာက္တုံးမ်ား၊ အျခားအရာဝတၳဳမ်ားနဲ႔ ပစ္ေပါက္ၾကတဲ့အတြက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ငါးဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ မီးတင္ရႈိ႕ခံရတဲ့ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တစ္စီး အပါ အဝင္ ရဲကားေလးစီး တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရေၾကာင္း၊ နယ္ေျမအတြင္း ေသနတ္သံေတြလည္း ၾကားခဲ့ရတယ္လို႔ ပါရွိေနပါတယ္။

မစိုးရိမ္ရ ဒဏ္ရာမ်ားနဲ႔ မ်က္ရည္ယိုဗုံးေၾကာင့္ လူ (၁ဝ)ဦးခန႔္ ေဆးကုသမႈ ခံယူခဲ့ရတယ္လို႔ ေဒသဆိုင္ရာ ဆာ့ဘ္က်န္းမာေရးအာဏာပိုင္မ်ားက ေျပာပါတယ္။ ေစာေစာပိုင္း ကိုဆိုဗိုၿမိဳ႕ေတာ္ ပရစ္စ္တီနာရွိ ရဲတပ္ဖြဲ႕က သတင္း ထုတ္ျပန္ရာမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ အသစ္ေ႐ြး ခ်ယ္ခံရသူ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္မ်ားကို စည္ပင္သာယာ႐ုံးမ်ားအတြင္းသို႔ ဝင္ ေရာက္ႏိုင္ဖို႔ ကူညီေဆာ္႐ြက္ေပးေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ကို စည္ပင္သာယာအေဆာက္အအုံအတြင္း ေရာက္ရွိေအာင္ ေအာင္ျမင္စြာ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ကိုဆိုဗိုရဲတပ္ဖြဲ႕ ေရဒီယိုက ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။

အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ဘဲလ္ဂရိတ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ဆားဘီးယား တိုးတက္ေရးပါတီ လူထုစုေဝးပြဲမွာ သမၼတ အလက္ဇျႏၵားဗူစီက မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားစဥ္ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးသားလုံၿခဳံေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးမွာ ေဆြးေႏြးရန္ရွိေၾကာင္း ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ေထာက္ခံသူမ်ားေရွ႕ေမွာက္မွာ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ပိုမိုခက္ခဲၿပီး ပိုမိုႀကီးမားတဲ့ ယခုလို အက်ပ္အတည္းမ်ိဳး ဘယ္တုန္းကမွ မႀကဳံခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနေပမယ့္ ကိုဆိုဗိုေျမာက္ပိုင္းေန ဆာ့ဘ္လူမ်ိဳးစုမ်ားသာ တိုက္ခိုက္ခံရလွ်င္ ဆားဗီးယားအေနနဲ႔ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနမွာ မဟုတ္ ေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုၿပီး ယခုကိစၥမွာ အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႔ ေပ်ာ့ညံ့ေနေၾကာင္း အေရးယူေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ေႏွးေကြးေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲပါတယ္။

ကိုဆိုဗိုသမၼတ ေယာဆာအိုစမန္နီကေတာ့ ဥပေဒမဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈမ်ားနဲ႔ ရာဇ၀တ္ဂိုဏ္းမ်ားကို တရားဝင္ျဖစ္ေအာင္ ဗူစီရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားဟာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးကို (လူမ်ိဳး-ဘာသာ) မခြဲျခားဘဲ ကာကြယ္ေပးရန္ ကိုဆိုဗိုရဲ တပ္ဖြဲရဲ႕ ေဆာင္႐ြက္မႈနဲ႔ ဖီလာဆန္႔က်င္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔အညီ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္တယ္လို႔ ေခ်ပေျပာဆိုပါတယ္။

ကိုဆိုဗိုရွိ ေနတိုးၿငိမ္းခ်မ္းမႈထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မွ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္အမ်ားအျပားကို အခင္းျဖစ္ပြားရာေနရာအနီးမွာ ေတြ႕ျမင္ရၿပီး အဲ့ဒီဧရိယာ ေဝဟင္မွာ ပ်ံသန္းေနတဲ့ ရဟတ္ယာဥ္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ နာရီအနည္းငယ္ ၾကာျမင့္ၿပီးေနာက္ အေျခအေနမွာ ၿငိမ္သက္သြားေၾကာင္း၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္႐ုံး အ၀င္-အထြက္လမ္းမ်ားကို သံခ်ပ္ကာယာဥ္မ်ားနဲ႔ ပိတ္ဆို႔ထားၿပီး လက္နက္အျပည့္အစုံနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ေစာင့္ၾကပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ ႐ိုက္တာက ဆက္လက္ေရးသားပါတယ္။

(Reuters., 27 May 2023,” US rebukes Kosovo for escalating tensions, Serbia puts army on alert” ကိုဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေကာက္ႏႈတ္ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)