ALynn (NSS) - ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅

ဟူသီတို့၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပစ်မှတ်များကို တရားမဝင် တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် ပင်လယ်နီထဲရှိ ကုန်သွယ်ရေး သင်္ဘောများကိုပါ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးစေကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်ရေကြောင်း လုပ်ငန်းအတွက် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေကြောင်း ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်တွင် စွပ်စွဲခဲ့သည်။ 

ကုလသမဂ္ဂ၏ အမေရိကန်ဆိုင်ရာ လက်ထောက် သံအမတ် Robert Wood နှင့် ယူကေ သံအမတ် Barbara Woodward တို့က “ဟူသီတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကသာ တရားမဝင်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ အနေဖြင့် ခုခံကာကွယ်ရန် တိုက်ခိုက်ရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် တရားဝင်ပြီး သင့်လျော်သော လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း” တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ 

သို့သော် ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လက်ထောက်သံအမတ် Dmitry Polyansky နှင့် တရုတ်၏ ကုလသမဂ္ဂ သံတမန် Zhang Jun တို့က “ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီသည် ယီမင်အား စစ်ရေး အရ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် ခွင့်ပြုထားခြင်းမရှိကြောင်း” ပြန်လည်ချေပခဲ့သည်။ 

လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးတွင် ယီမင်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးသံတမန်က “ယီမင် နိုင်ငံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း ကြိုးပမ်းမှုများသည် ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဒေသတွင်း တင်းမာမှုများကြောင့် နှောင့်နှေးနေရခြင်းဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် ပင်လယ်နီအတွင်း စစ်ရေးတင်းမာမှုများကြောင့်ဖြစ်သည်”ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလကတည်းက ဟူသီ လက်နက်ကိုင်တို့သည် ပင်လယ်နီရှိ သင်္ဘောများကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ကာ ဂါဇာရှိ အစ္စရေး ထိုးစစ်များရပ်တန့်ရန်အတွက် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် အစ္စရေးနှင့် ဆက်စပ်မှု ရှိ/ မရှိ အတိအကျမသိရသော အာရှ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် ဥရောပမှ ကုန်သွယ်ရေးရေယာဉ်များကို မကြာခဏတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ယူကေအပါအဝင် ၎င်းတို့၏ မဟာမိတ်များက ဟူသီတို့၏ ဒုံးလက်နက်တိုက်များနှင့် ၎င်းတို့၏တည်နေရာများကို လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများ ပြန်လည်ပြုလုပ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ 

Robert Wood က “အမေရိကန်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဟူသီတို့၏ ပင်လယ်နီ၊ Bab al-Mandeb ရေလက်ကြားနှင့် အေဒင်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ ကုန်သွယ်ရေယာဉ်များအပေါ် အဆင် အခြင်မဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို တားဆီးဟန့်တားရန်အတွက်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကတည်းက ဟူသီလက်နက်ကိုင်များကို အီရန်က လက်နက်များထောက်ပံ့နေပြီး ယခုတိုက်ခိုက်မှုများ တွင်လည်း အီရန်ပါဝင်ပတ်သက်နေကြောင်း၊ ဟူသီတို့သည် ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးကို ပိတ်ဆို့တားဆီးရန်ကြိုးပမ်းနေခြင်းဖြစ်ရာ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ဟူသီတို့ကို ကြိုးကိုင် ထားသည့် အီရန်အစိုးရကို ဖိအားပေးရန် တိုက်တွန်းပါကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

 “ရုရှားသည် လွတ်လပ်စွာဖြတ်သန်းသွားလာခွင့်ကို တားဆီးသည့် မည်သည့်တိုက် ခိုက်မှုမျိုးကို မဆို ရှုတ်ချကြောင်း၊ ယီမင် ပြည်တွင်းရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုသာ အာရုံစိုက်သင့်ကြောင်း ဟူသီခေါင်းဆောင်များထံ ရုရှားက သတင်းစကားပေးပို့ထားကြောင်း” Polyansky က ပြောကြားခဲ့ သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနှောင်းပိုင်းကတည်းက Grundberg သည် ယီမင်အစိုးရနှင့် ဟူသီ ခေါင်းဆောင်တို့အား “တစ်နိုင်ငံလုံးအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊ နိုင်ငံတွင်း လူမှုဘဝဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို ရှေးရှုရန် နှင့် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို ပြန်လည် စတင်ကြရန်” နှိုးဆော်ခဲ့သည်။

ယခုပြဿနာ၏ အဓိကအကြောင်းရင်းခံသည် အစ္စရေး-ဟားမာစ်စစ်ပွဲကြောင့်ဖြစ်ပြီး ဂါဇာတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို အလျင်အမြန်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါက ပင်လယ်နီအတွင်း အခြေအနေသည် လည်း ပြန်လည်တည်ငြိမ်လာနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ထားကြသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဟူသီတို့ ယီမင်မြို့တော်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ချိန်မှစ၍ ပြည်တွင်းစစ်စတင်ခဲ့ပြီး ဆော်ဒီ အထောက်အပံ့ ပြုထား သည့် ယီမင်အစိုးရ နှင့် အီရန်တို့ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော ဟူသီတို့အကြား ပဋိပက္ခ သည် Proxy war အသွင်ဆောင်လာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲသည် အာရပ်ဒေသ၏ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံဖြစ်နှင့် ပြီးဖြစ်သော ယီမင်ကို တစ်စစီပျက်စီးစေခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့အဆိုးရွားဆုံး လူသားချင်းစာနာထောက်ထား မှုဆိုင်ရာ ဘေးဒုက္ခများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ်ဖန်တီးခဲ့သည်။

“AP news, February 15, 2024, Russia and China clash with US and UK over attacks on Yemen rebels for strikes on Red Sea ships” ကို သင့်လျော်အောင် ကောက်နုတ်ဘာသာပြန်ဆို ထားခြင်းဖြစ်သည်။