ALynn (NSS) - ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ သမ္မတသစ်ရွေးကောက်တင်မြှောက်နိုင်ရန် မဲဆန္ဒရှင် သန်း ၂၀၀ ကျော် ပါဝင်မဲပေးမည့် ရွေးကောက်ပွဲကြီးကို ယနေ့ (ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၄ ရက်)တွင် ကျင်းပလျက်ရှိသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး တစ်ရက်တာရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။ 

၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် အာဏာရှင် ဆူဟာတို ပြုတ်ကျပြီးနောက် အင်ဒိုနီးရှားသည် အထင်ကြီးလောက်စရာ စီးပွားရေး နှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်ထွန်းကားသောနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုထက် ကျယ်ပြန့်ပြီး ကျွန်းစုများ ပြန့်ကျဲနေသော နိုင်ငံ၏ ပထဝီအနေအထားအပြင် စံတော်ချိန် သုံးခုကြား တည်ရှိနေခြင်းကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ရေးကို အကြီးအကျယ် အားထုတ်ကြိုးပမ်းခဲ့ရပါသည်။ 

ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏ အချက်အလက်များအရ ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ၏ ထက်ဝက်ခန့်သည် အသက် ၄၀ အောက် လူငယ်လူရွယ်များဖြစ်သည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်၏ အဆုံးအဖြတ်သည် အင်ဒိုနီးရှားလူငယ်များ အပေါ် များစွာမှီတည်နေကြောင်း သိရသည်။ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများသည် မဲဆန္ဒရှင်များအတွက် ဦးစားပေးမျှော်မှန်းချက်ဖြစ်ပြီး တိုင်းပြည်၏ ကြွယ်ဝသောသဘာဝအရင်းအမြစ်များကို အခြေခံ၍ ကုန်သွယ်မှု အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်မည့် သမ္မတလောင်းကို ပြည်သူများက လိုလားလျက်ရှိသည်။ သို့သော် ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုနှင့် သစ်ခိုးထုတ်မှုပြဿနာများမှာမူ အင်ဒိုနီးရှား၏ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် စိန်ခေါ်မှုများဖြစ်နေ သည်။

ယခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲသည် ယခင်စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်းတစ်ဦးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးဟောင်း နှစ်ဦးတို့အကြား သုံးပွင့်ဆိုင် ပြိုင်ဆိုင်မှုလည်းဖြစ်ပြီး အသက် ၇၂ နှစ်ရှိ စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဟောင်း Prabowo Subianto သည် လက်ရှိတွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီး စစ်တမ်းများအရ သမ္မတဖြစ်ရန် တစ်ပြေးနေသည်။ Prabowo သည် အာဏာရှင် ဆူဟာတို၏ သားမက်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုးရွားသော အစဉ် အဆက်နိုင်ငံရေးစနစ်ဆီ တကျော့ပြန်သွားနိုင်ကြောင်း သတိပေးထားသော်လည်း ၎င်း၏ ကျော်ကြားမှုကိုမူ မတားဆီးနိုင်ခဲ့ပါ။ ၁၉၉၀ နှောင်းပိုင်းက  ၎င်းသည် ဒီမိုကရေစီတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို ပြန်ပေးဆွဲကာ နှိပ်စက်ညှင်းပန်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ကြသော်လည်း ၎င်းက အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ 

နောက်ထပ် အလားအလာရှိသော ကိုယ်စားလှယ်လောင်းသည် လက်ရှိအာဏာရပါတီမှ Ganjar Pranowo ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အလယ်ဂျာဗားပြည်နယ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် နှစ်ကြိမ်ဆက် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ယခင်ဂျာကာတာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး Anies Baswedan သည် တစ်သီးပုဂ္ဂလအနေဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်သွား မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံရေးအုပ်စုများနှင့် အချိတ်အဆက်ရှိပါသည်။ Anies သည် သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်ခံရပါက ၎င်း၏ ဒုသမ္မတအဖြစ် အကြီးဆုံးမွတ်ဆလင်နိုင်ငံရေးပါတီမှ Muhaimin Iskandar ကို ခန့်အပ်ရန်ရွေးချယ်ထားသည်။ 

လက်ရှိသမ္မတဂျိုကိုဝီဒိုဒိုသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကတည်းက အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရေးအပေါ် လွှမ်းမိုးထားနိုင်ခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံ ကြောင့်သာ ၎င်းအား သုံးကြိမ်ဆက်သမ္မတရာထူး ထမ်းဆောင်ခွင့်မရှိအောင် တားဆီးထားနိုင်သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးမှ အနားယူရမည်ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ တစ်ပြေးနေသော သမ္မတလောင်း Prabowo ၏ ဒုသမ္မတ ဖြစ်လာမည့် ၃၆ နှစ်အရွယ် သားဖြစ်သူ Gibran Rakabuming Raka မှတစ်ဆင့် နိုင်ငံရေးတွင် ပါဝင် ပတ်သက်လာနိုင်ချေများ ရှိနေသည်။

သမ္မတနှင့် ဒုသမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်ခံရန် အသက် ၄၀ နှစ်နှင့် အထက်ရှိရမည်ဟု သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာခုံရုံးကို ဦးဆောင်သူသည် ဂျိုကိုဝီဒိုဒို၏ ယောက်ဖဖြစ်သည့်အတွက် Gibran ကိုမူ ခြွင်းချက်အနေဖြင့် ခွင့်ပြုခဲ့ပါသည်။  

အင်ဒိုနီးရှားသည် လူငယ်ပေါများသောနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မဲဆန္ဒရှင်၏ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းသည် Gen Z များ ဖြစ်သည်။ သို့သော် အသက် ၁၅ မှ ၂၄ ကြားရှိ လူငယ် ၅ ဦးအနက် ၁ ဦးမှာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ် နေကြောင်း အစိုးရစစ်တမ်းများအရ သိရသည်။ ထို့ကြောင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် ကောက်ခံခဲ့သော စစ်တမ်းများအရ လူငယ်မဲဆန္ဒရှင်များ၏ လိုလားချက် သုံးခုမှာ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း ပေါများရေး၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ပပျောက်ရေးတို့ပင်ဖြစ်သည်။ Transparency International ၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ညွှန်းကိန်းများအရ အင်ဒိုနီးရှားသည် နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၀ တွင် အဆင့် ၁၁၅ ၌ ရပ်တည်နေပြီး နိုင်ငံ၏ အကျင့်ပျက်ခြစား မှုအနေအထားမှာ မပြောင်းလဲဘဲ ပိုနေမြဲ ကျားနေမြဲ အခြေအနေမှာသာရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။ 

CNN News, February 13, 2024, The world’s largest single day election is underway. Young voters will be decisive, https://edition.cnn.com/2024/02/13/asia/indonesia-general-election-explainer-intl-hnk/index.html ကို ဆီလျော်အောင်ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန် ဆိုထားပါသည်။