Htay Oung (NSS)- ဒီဇင်ဘာ ၁၇ 

အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲကို လာမယ့် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် နို၀င်ဘာ ၅ ရက်မှာ  ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့အတွက် ကြားကာလ တစ်နှစ်တောင် မရှိတော့ပါဘူး။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ အထောက်အထားမဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ သွေးကို အဆိပ်ခပ်နေတယ်လို့ သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ပြောပါတယ်။ ရီပတ်ဘလစ်ကင်ပါတီရဲ့သမ္မတဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ တစ်ပေးခြင်းခံရသူ သမ္မတဟောင်းတစ်ဦးက နာဇီလေသံနဲ့ နိုင်ငံခြားသားကြောက် မျက်ကန်းမျိုးချစ်စကားများကို အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ ပြောဆိုခြင်းအတွက် ယခင်ကလည်း ဝေဖန်ခံခဲ့ရပြီးဖြစ်ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းအေဂျင်စီက ယနေ့ ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်က ရေးသားခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဖျား နယူးဟမ့်ရှိုင်းယားပြည်နယ် မဲဆွယ်ပွဲကျင်းပစဉ် အမေရိကန်နယ်စပ်မှ ခိုး၀င်ကြတဲ့ ရွေ့ ပြောင်းအခြေချသူဦးရေ စံချိန်တင် တိုးမြင့်လာခြင်းအပေါ် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အပြစ်တင်လိုက်ပါတယ်။ သူသာ လေးနှစ်ကြာ သမ္မတနေရာအတွက် ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံရွေးကောက်ခံရမယ်ဆိုရင် ခိုးဝင်များကို နှိမ်နင်းပြီး လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဥပဒေများနဲ့ ကန့်သတ်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

တောင်အမေရိကအပြင် အာရှနဲ့ အာဖရိကမှ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူတွေဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်းမှာ ရောက်ရှိနေကြောင်း၊ တစ်ကမ္ဘာလုံး ရှိသမျှလူအကုန်လုံး အတောမသတ် ဝင်ရောက်လာနေကြောင်း “ဒီလူတွေဟာ ကျွန်တော်တို့တိုင်းပြည်ရဲ့သွေးကို အဆိပ်ခတ်နေတယ်” လို့ ထောက်ခံသူ ထောင်သောင်းများစွာတက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ဒါဟမ်းမြို့ လူထုစည်းဝေးပွဲ၌ ထရမ့်က ပြောပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလကုန်ပိုင်း လက်ယာယိမ်း “နေရှင်နယ်ပါ့စ်” မီဒီယာနဲ့တွေ့ဆုံစဉ်တုန်းကလည်း သွေးကို အဆိပ်ခတ်တယ်ဆိုတဲ့စကားလုံးကို သမ္မတဟောင်းဟာ သုံးနှုန်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊ မျက်ကန်း မျိုးချစ်မှုနဲ့ စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ကောင်းတဲ့စကားအသုံးအနှုန်းဖြစ်တယ်လို့ အသရေဖျက်မှုဆန့်ကျင်ရေး အဖွဲ့ချုပ် ခေါင်းဆောင် ဂျိုနသန်ဂရင်းဘတ်က ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ဖူးပါတယ်။

ယေးလ်တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ ဖက်ဆစ်ဝါဒအကြောင်း စာအုပ်ရေးသားခဲ့သူ ဂျေဆန်စတန်လေကလည်း ထရမ့်အနေ နဲ့ အဲဒီစကားအသုံးအနှုန်းကို ထပ်ခါတလဲလဲအသုံးပြုနေခြင်းဟာ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။ ထရမ့်ရဲ့စကားလုံးဟာ ဂျူးများနဲ့ ဂျာမန်တို့ရဲ့သွေးအဆိပ်သင့်ခြင်းအကြောင်း နိုင်ငံရေး ကျမ်းဂန်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ “ကျွန်ုပ်၏ ကြိုးပမ်းမှု” စာအုပ်မှာ ထည့်သွင်းသတိပေးခဲ့သူ နာဇီခေါင်းဆောင် အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာရဲ့လေသံအတိုင်း ထပ်တူဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

လောလောဆယ် လူထုစည်းဝေးပွဲများမှာ အဲဒီစကားလုံးကို ထရမ့်က ထပ်ကာထပ်ကာ အသုံးပြုနေကြောင်း၊ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အသုံးအနှုန်းကို အကြိမ်ကြိမ်ပြောဆိုခြင်းအားဖြင့် အမှန်တကယ်ဖြစ်နေသယောင် ထင်မှတ်လာကြ ပြီး သူပြောတဲ့အတိုင်းလိုက်လုပ်ကြဖို့ ဖြစ်လာစေကြောင်း၊ ဒါဟာ အမေရိကန်မှာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကိစ္စတွေနဲ့ အလွန်သက်ဆိုင်လာတယ်လို့ စတန်လေက ပြောပါတယ်။

ရီပတ်ဘလစ်ကင်ပါတီနဲ့ ထရမ့်အစိုးရလက်ထက် နိုင်ငံရေးအကြံပေး၊ ယခုသမ္မတဟောင်းရဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် စတီဗင်ချောင်းကတော့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့စကားအသုံးအနှုန်းပေါ် ဝေဖန်နေကြခြင်းဟာ အဓိပ္ပါယ်မဲ့ ပေါက်တတ်ကရတွေသာဖြစ်တယ်လို့ ပယ်ချထားပါတယ်။ အလားတူ စကားလုံးတွေဟာ စာအုပ်များ၊ သတင်းဆောင်းပါးများနဲ့ ရုပ်သံများမှာ ပျံ့့နှံ့နေပြီးဖြစ်တယ်လို့ ငြင်းဆိုပါတယ်။ 

ဒီအတွက် မှတ်ချက်ပေးဖို့ကို ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက် စနေနေ့မှာ စတီဗင်ချောင်းကို မေတ္တာရပ်ခံခဲ့ပါတယ်။ ချောင်းက ထရမ့်ရဲ့စကားလုံးကို တိုက်ရိုက်ဖြေကြားခြင်း မရှိပါဘူး၊ အဲဒီအစား အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်း ဟားမတ်စ်တို့ရဲ့တိုက်ခိုက်မှုနောက်ပိုင်း ဟားဘတ်တက္ကသိုလ်နယ်မြေဆန္ဒပြပွဲများအပေါ် အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ အငြင်းပွားဖွယ်ကိုင်တွယ်ကြောင်း၊ မီဒီယာနဲ့အသိပညာရှင်လောကကြီးဟာ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဂျူးမုန်းတီးရေး၊ ဟားမတ်စ်လိုလားသူများရဲ့ နှုတ်ထွက်စကားများအတွက် ဘေးကင်းလုံခြုံရာ သုခဘုံဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ကျွန်ုပ်တို့ တိုင်းပြည်ရဲ့သွေးကို အဆိပ်ခတ်ခြင်း" ဆိုတဲ့စကားအသုံးအနှုန်းဟာ စနေနေ့ ပွဲမတိုင်မီ မီဒီယာများကို ဖြန့်ဝေတဲ့ ထရမ့်ရဲ့အသင့်ပြင်ဆင်ထားပြီး မိန့်ခွန်းပါအတိုင်း ဟုတ်/မဟုတ် မသိရပါဘူး။ ပြောဖို့အတွက် ပြင်ဆင်ထားခြင်း (သို့မဟုတ်) မရည်ရွယ်ဘဲ လွှတ်ခနဲ ပြောမိသလားဆိုတာလည်း အသေအချာ မသိရပါဘူး။

ထရမ့်ဟာ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီရဲ့ ၂ဝ၂၄ ခုနှစ်အတွက် သမ္မတလောင်းအဖြစ် အမည်စာရင်းတင်သွင်းမယ့်သူများမှာ ထိပ်တန်းဖြစ်နေပါတယ်။ သမ္မတဟောင်းရဲ့မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးမှာ အမေရိကန်နယ်စပ်လုံခြုံရေးကို အဓိက ဆောင်ပုဒ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ၂ဝ၁၇-၂ဝ၂၁ ခုနှစ် သမ္မတတာ၀န်ထမ်းဆောင်စဉ် သဘောထားတင်းမာ တဲ့မူဝါဒများကို ပြန်လည်ကျင့်သုံးဖို့နဲ့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအပေါ် ပိုမိုကန့်သတ်မယ့်အချက်အလက်အသစ်များကို အကောင်အထည်ဖော်မယ်လို့ ကတိပြုထားပါတယ်။

ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက အမည်စာရင်းတင်သွင်းမယ်လို့ယူဆရတဲ့ လက်ရှိသမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်ဟာ လူသားဆန်ပြီး စနစ်ကျတဲ့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမူဝါဒများကို ချမှတ်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် (အထောက်အထားမဲ့) ဝင်ရောက်လာတဲ့ ရွေ့ပြောင်းအခြချသူဦးရေ စံချိန်တင်တိုးမြင့်လာခြင်းသာဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအချက်ဟာ သူ့ရဲ့မဲဆွယ်စည်းရုံးရာမှာ အားနည်းချက်ဖြစ်နေပါတယ်။

မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလတစ်လျှောက်လုံး ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ နယ်စပ်ပြဿနာကို မီးမောင်းထိုးပြဖို့နဲ့ ဘိုင်ဒင်ရဲ့ မူဝါဒများကို ရှုတ်ချဖို့အတွက် သွေးထိုးလှုံဆော်ရာရောက်ရှိတဲ့စကားအသုံးအနှုန်းများကို အကြိမ်ကြိမ်အသုံးပြုခဲ့ပါ တယ်။ စနေနေ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးစဉ် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို အကိုက်ခံရရင် သေစေတတ်တဲ့ မြွေများနဲ့ ခိုင်းနှိုင်းထားတဲ့သီချင်းတစ်ပုဒ်ကိုလည်း သမ္မတဟောင်းက ဆိုပြခဲ့ပါသေးတယ်။

တကယ်လို့ သူသာ ပြန်လည်ရွေးကောက်ခံရလျှင် အမေရိကန်တောင်ပိုင်းနယ်စပ်မှ ကျူးကျော်မှုကို ရပ်တန့်ပစ်ဖို့နဲ့ အမေရိကန်သမိုင်းတစ်လျှောက် ခိုးဝင်တွေကို နေရပ်ပြန်ပို့ခြင်း အကြီးမားဆုံးလုပ်ငန်းစဉ်ကို စတင်မယ်လို့ ကတိပေးထားပါတယ်။

၂ဝ၂၄ ခုနှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့အကြိမ် ၆ဝ မြောက်ဖြစ်ပါတယ်။ မဲပေးသူတွေဟာ လေးနှစ်သက်တမ်းအတွက် သမ္မတနဲ့ ဒုတိယသမ္မတတစ်ဦးစီကို ရွေးချယ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်သည် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ ပြန်လည်အရွေးခံဖို့အတွက် ချိန်ဆနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ရီပတ်ဘလစ်ကန် ပါတီမှာ ထိပ်တန်းပြေးနေတဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ ဆက်တိုက်မဟုတ်တဲ့ ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် ပြန်လည်အရွေးခံမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍ ထရမ့်အနိုင်ရခဲ့လျှင် (၁၈၈၅-၁၈၈၉) (၁၈၉၃-၁၈၉၇ ခုနှစ်) တို့မှာ သမ္မတဖြစ်ခဲ့သူ ဂရိုဗာ ကလိဖ်လင့်ပြီးနောက် ဒုတိယမြောက်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။

တကယ်လို့ သက်ဆိုင်ရာပါတီအသီးသီးတို့က ဘိုင်ဒင်နဲ့ ထရမ့်တို့ကို အမည်စာရင်းတင်သွင်းခဲ့ပြီး ဘိုင်ဒင်အနိုင် ရရှိခဲ့လျှင် ၁၉၅၆ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ပြိုင်ဘက်ဟောင်း နှစ်ကြိမ်စလုံး အနိုင်ရခဲ့သူ အိုက်စင်ဟောင်ဝါ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးသမ္မတဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ 

#သမ္မတဟောင်းဒေါ်နယ်ထရမ့် #သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင် #၂၀၂၄_ခုနှစ်_အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ

#စတီဗင်ချောင်း #အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာ #သွေးကို_အဆိပ်ခတ်

(Reuters., 17 December 2023,” Trump repeats 'poisoning the blood' anti-immigrant remark” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)