ယွန်း (NSS) - ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃

မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်တော့မည့် ရေနေသတ္တဝါများတွင် အဆင့်(၁)သတ်မှတ်ခံထားရသည့် ရေဝက်များကို မြန်မာ နိုင်ငံအနေဖြင့် ထိန်းသိမ်းမှုများ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေကြောင်း စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး နှင့် ဆည်မြောင်း ဝန်ကြီးဌာန၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် မျိုးသုဉ်းရှားပါးရေသတ္တဝါများ ထိန်းသိမ်းရေးဌာနစုထံမှ သိရသည်။

ရေနေနို့တိုက်သတ္တဝါများဖြစ်သော ရေဝက်များသည် လက်ရှိတွင် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်မှု အဆင့်(၁)နေရာ၌ သတ်မှတ်ခံထားရပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ၎င်းတို့ကို စစ်တမ်းကောက်ယူရန် အခက်အခဲများရှိနေကြောင်း သိရသည်။

“အခုလက်ရှိမှာတော့ သူကမျိုးသုဉ်းတော့မယ့် အန္တရာယ်နဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာပဲ မဟုတ်ဘူး တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာဆို နိုင်ငံပေါင်း(၃၀)ကျော်၊ (၄၀)ကျော်လောက်မှာ ပျံ့နှံ့နေတာ။ ရှားပါးတဲ့အဆင့်မှာ ရှိနေတာပေါ့။ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်တော့မယ့်နေရာမှာ ဆိုရင်တော့ ကမ္ဘာ့အဆင့်(၁)နေရာမှာရှိတာပေါ့။ ကျွန်တော်တို့ကလည်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့က အဲဒီအဆင့် လက်ခံသတ်မှတ်ထားတော့ ကျွန်တော်တို့ကလည်း အဲဒီလိုပဲ လက်ခံသတ်မှတ်ထားပါတယ်။ လုံးဝကာကွယ်ထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာပေါ့” ဟု ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနမှ ဦးစီးအရာရှိ ဦးဟန်ဝင်းက  NP News ကို ပြောသည်။

ရေဝက်များသည် ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ဧရာဝတီကမ်းရိုးတန်းများတွင် ငါးဖမ်းပိုက်ကွန်များနှင့်ငြိကာ မကြာခဏ  သောင်တင်သေဆုံးလေ့ရှိပြီး ၎င်းတို့ကို မာန်အောင်ကျွန်းပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ချောင်းသာကမ်းခြေအထက်ပိုင်းဒေသတို့တွင် တွေ့ရလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။

၎င်းတို့ကို စစ်တမ်းကောက်ယူရာတွင် လင်းပိုင်များကဲ့သို့ ကောက်ယူ၍မရဘဲ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များနှင့် အရင်းအနှီးများလိုအပ်ခြင်းကြောင့် ပြည်ပမှ အထောက်အပံ့များလည်း လိုအပ်နေကြောင်း သိရသည်။

“သူကကျတော့ လင်းပိုင်လို စစ်တမ်းကောက်ဖို့ မလွယ်ဘူး။  အပေါ်ကနေနှစ်ယောက်စီးလေယာဉ်နဲ့ ရှာတာတို့၊ ဒိုင်ဗင်လုပ်ပြီးရှာမှရတာ။ စက်လှေနဲ့ဆိုရင် စက်သံတို့၊ လူသံတို့ကြားရင် ချက်ချင်းငုပ်ပြီး ပျောက်သွားတော့ စစ်တမ်းကောက်ဖို့ကမလွယ်ဘူး။ လက်ရှိမှာတော့ စစ်တမ်းကောက်ဖို့က ခဲယဉ်းနေသေးတယ်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် လည်း လိုတယ်။ ငွေရေးကြေးရေးကအစ ထောက်ပံ့မှုတွေ လိုအပ်နေသေးတယ်လေ။ အရင်လိုစစ်တမ်း ကောက်ယူဖို့တွေ ပြန်လုပ်ဖို့ဆိုတာက ပြည်ပအထောက်အပံ့ပေါ်မှာလည်း မူတည်နေတယ်။ အဲဒီလိုအခွင့်အရေး တွေပေါ်လာရင်တော့ ကျွန်တော်တို့က လုပ်နိုင်မှာပေါ့” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။

ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် ရေဝက်များကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခြင်းများရှိနေခြင်းကြောင့် မျိုးတုံးမှုဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်ကြောင့် အပူချိန်မြင့်မားမှု၊ ပင်လယ်ရေထုညစ်ညမ်းမှုတို့ကလည်း ၎င်းတို့ အသက်ရှင် ရပ်တည်မှုအတွက် အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိနေသည်။ 

ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ရေနေနို့တိုက်သတ္တဝါများကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်နိုင်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ပြန်ကြားချက်အမှတ်(၁/၂၀၁၈) နှင့် òန်ကြားချက် အမှတ် (၅/၂၀၂၂)တို့ကို ထုတ်ပြန်ထားပြီး မျိုးသုဉ်းရှားပါး ရေနေ နို့တိုက်သတ္တဝါများကို ဖမ်းဆီးခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ဒဏ်ရာအနာတရဖြစ်စေခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းမပြုလုပ်ရန် òန်ကြားထားပြီး လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်ပါက မြန်မာ့ပင်လယ်ငါးလုပ်ငန်းဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြ ထားသည်။

ပင်လယ်ရေနေ နို့တိုက်သတ္တဝါ (Marine Mammals) များဖြစ်ကြသော မြန်မာနိုင်ငံရှိ လောင်းမန်း နှုတ်သီးပါ ဝေလငါး၊ ကျောဘို့ပါလင်းပိုင်၊ ကြောင်လိမ် ဂျွန်းထိုးလင်းပိုင်၊ အပူပိုင်းဒေသ လင်းပိုင်ပြောက်၊ ပုလင်းနှုတ်သီးလင်းပိုင်၊ ဧရာဝတီလင်းပိုင်၊ ကျောရေ ယက်မဲ့လင်းရှူးနှင့် ရေဝက်မျိုးစိတ်များသည် မျိုးသုဉ်းရှား ပါးရေနေနို့တိုက် သတ္တဝါစာရင်းတွင် ပါဝင်နေကြောင်း သိရသည်။