Htay Oung (NSS) - အောက်တိုဘာ ၂၃

ကနေဒါနိုင်ငံနဲ့ မိမိတို့ ဆက်ဆံရေးဟာ ခက်ခဲတဲ့အဆင့်ကို ဖြတ်သန်းနေပြီး နယူးဒေလီရဲ့ ပြည်တွင်းရေးကိစ္စတွေမှာ ကနေဒါအစိုးရအမှုထမ်းများက ဆက်လက်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့ကြောင်း တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အိန္ဒိယက ပြောဆိုတယ်လို့ Reuters က ယမန်နေ့(အောက်တိုဘာ လ ၂၂ ရက်)မှာ ရေးသားပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လက ကနေဒါနိုင်ငံ ဗြိတိသျှကိုလံဘီယာပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူ ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စမှာ အိန္ဒိယအေးဂျင့်တွေ ပါဝင်ပတ်သက်နေနိုင်တယ်လို့ ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် ဂျတ်စတင်ထရူးဒိုးက ရိုးတိုးရိပ်တိပ် ပြောဆိုခဲ့တာကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရက ဒေါသထွက်နေပါတယ်။ စွပ်စွဲချက်ကိုလည်း အိန္ဒိယက ငြင်းဆိုထားပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်မှာ (နှစ်နိုင်ငံ) ဆက်ဆံရေးဟာ ခက်ခဲတဲ့အဆင့်ကို ဖြတ်သန်းနေကြောင်း၊ နယူးဒေလီ ကြုံတွေ့ နေရတာတွေဟာ ကနေဒါရဲ့ နိုင်ငံရေး( အလေ့အထ) မှ အစိတ်အပိုင်းအချို့နဲ့ အဲဒီကနေ စီးဆင်းလာတဲ့ မူဝါဒတွေ ပြဿနာပဲဖြစ်တယ်လို့ ပြောရမှာဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပြည်ပရေးရာ ဝန်ကြီး အက်စ်ဂျိုင်ရှန်ကာက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။

သူတို့ရဲ့ တရားဝင် သံတမန် အဆင့်အတန်းကို တဖက်သတ် လျှော့ချရန် နယူးဒေလီက ဆုံး ဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် ကနေဒါကလည်း သူ့ရဲ့သံတမန် ၄၁ ဦးကို အိန္ဒိယမှ ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းလိုက်ရပါတယ်။ ကနေဒါသံတမန်တွေအပေါ် အိန္ဒိယအစိုးရရဲ့ ဖြိုခွင်းမှုဟာ နှစ်နိုင်ငံစလုံးရှိတဲ့ သန်းနဲ့ချီတဲ့လူတွေရဲ့ ပုံမှန်သွားလာထေိုင်မှုတွေကို အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်လို့ သောကြာနေ့မှာ ထရူးဒိုးက ပြောပါတယ်။

ဗီယင်နာ သဘောတူညီချက်အရ အိန္ဒိယအနေနဲ့ သံတမန်ရေးရာ တန်းတူညီမျှမှုကို အားကိုး အားထားပြုခဲ့ကြောင်း၊ (သံတမန်တစ်ဦးရဲ့ ရာထူးအဆင့်အရ သူ့ရဲ့ပြောဆိုလုပ်ကိုင်မှုဟာ ကိစ္စတစ်ရပ်အပေါ် လေးနက်စေကြောင်း) ကနေဒါဝန်ထမ်းတွေက နယူးဒေလီရဲ့ အရေးကိစ္စများမှာ စဉ်ဆက်မပြတ် ၀င်ရောက်စွက်ဖက်မှာကို စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ဂျိုင်ရှန်ကာက ပြောပါတယ်။

နယူးဒေလီအနေနဲ့ (ကနေဒါလို) လူသိရှင်ကြား များများစားစား ထုတ်ပြန်ထားခြင်း မရှိကြောင်း၊  အချိန်ကာလတစ်ခုကြာလာတာနဲ့အမျှ နောက်ထပ်အချက်အလက်တွေ ထပ်မံထွက်ပေါ်လာမှာဖြစ်ပြီး လုပ်ခဲ့သမျှ တော်တော်များများမှာ ဘာကြောင့် အဲဒီလို လုပ်ခဲ့ရတယ်ဆိုတာ အများနားလည်လာလိမ့်မယ်လို့ ခံယူထားကြောင်း နယူးဒေလီ နိုင်ငံတကာ အာရှသတင်းဌာန ANI အေဂျင်စီက မျှဝေလိုက်တဲ့ ဗွီဒီယိုဖိုင်တစ်ခုမှာ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ ပြည်ပရေးရာဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ 

အိန္ဒိယ သံတမန်များ နေ့စဉ် အလုပ်သွား အလုပ်ပြန် တာ၀န်ထမ်းဆောင်ရာမှာ ဘေးကင်းရေး၊ လုံခြုံရေး အကြောင်းပြချက်များနဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံမှာ ဗီဇာထုတ်ပေးခြင်းကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်တယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်မှာ နယူဒေလီက ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံမှာ မိမိတို့ သံတမန်များအတွက် ဘေးကင်းလုံခြုံရေး လုပ်ဆောင်မှုတိုးတက်လာမယ်ဆိုရင် ဗီဇာထုတ်ပေးမှုကို ပြန်လည်စတင်မှာဖြစ်တယ်လို့လည်း ၀န်ကြီးက ဆိုပါတယ်။

လူဦးရေ ၃၈ သန်းကျော်ရှိတဲ့ ကနေဒါမှာ နိုင်ငံသားစုစုပေါင်းရဲ့ ၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်တဲ့ လူ ၂ သန်းခန့်ဟာ အိန္ဒိယဇာတိဖွားများဖြစ်ကြပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ အိန္ဒိယတွေဟာ ကနေဒါရဲ့ အကြီးမားဆုံးသော နိုင်ငံရပ်ခြား ကျောင်းသား အရင်းအမြစ်များဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ပညာသင်ယူခွင့် လက်မှတ်ကိုင်ဆောင်ထားသူများရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိနေပါတယ်။

(ကျွန်တော်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာ သို့မဟုတ် နိုင်ငံ ရပ်ရွာများအတွင်း ပြဿနာပေါင်းစုံနဲ့ စစ်ပွဲများဖြစ်ပွားနေရခြင်းမှာ တစ်ဦးရဲ့စိတ်အလုပ်လုပ်ပုံ (Psychology) ကို အခြားတစ်ယောက်က နားမလည် သို့မဟုတ် မယုံကြည်လို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

လူချင်းအတူတူ အသက်ရှူခြင်း ဘယ်လိုကွဲတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် မသိပေမယ့် လူတစ်ဦးနဲ့ စိတ်အလုပ်လုပ်ပုံ (စိတ်နေသဘောထား၊ အမြင်ဆုံးဖြတ်ပုံ) တစ်ထပ်တည်း မတူညီတာကတော့ သေချာပါတယ်။ 

အမေရိကန်နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ ရုရှားရဲ့စိတ်အလုပ်လုပ်ပုံကို နားမလည်ကြတဲ့အတွက် တစ်ချိန်ချိန်မှာ ထိပ်တိုက်တွေ့ကြလိမ့်မယ်လို့ ယခု ယူကရိန်းစစ်ပွဲမတိုင်မီ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးဟောင်း ဟင်နရီကစ်ဆင်းဂျားက သတိပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။

တကယ်တော့ ပထဝီ၀င်အရ ဥရောပဆိုတာ ယူရယ်တောင်တန်း ယူရယ်မြစ်နဲ့ အနောက်ခြမ်းကို ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်လို့ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ၂၅% ဟာ ဥရောပ တိုက်အတွင်း ပါ၀င်နေပြီး ကျန် ၇၅% ဟာ အာရှတိုက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရုရှားလူဦးရေ ၁၄၇ သန်းမှာ အများစုဖြစ်တဲ့ လူပေါင်း သန်း ၁၁၀ ဟာ ဥရောပ တိုက်သားများ ဖြစ်နေပါတယ်။  ဒီနေ့ ရုရှားခေါင်းဆောင် ဗလာဒီမာပူတင်နဲ့ ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့၀င်များရဲ့ ရုပ်ရည်သွင်ပြင်ကို ကြည့်လျှင် အထင်အရှား သိနိုင်ပါတယ်။

ဥရောပတိုက်သား ရုရှားတို့ကို ဥရောပနွယ်ဖွား လူဖြူများဖြစ်ကြတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး သမားတွေက နားမလည်ကြဘူးဆိုတာ ထူးဆန်းသလိုလိုတော့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန် တော်တို့ အာရှတိုက်သားတွေရဲ့ စိတ်အလုပ်လုပ်ပုံ (စိတ်နေသဘောထား)ဟာ လူဖြူ ဥရောပတိုက်သားများနဲ့ ဘယ်လိုမှ မတူညီနိုင်ပါဘူး။ မိမိပတ်၀န်းကျင်အပေါ် အာရှတိုက်သားတို့ရဲ့ အမြင်နဲ့ဘဝနေနည်းကို လူဖြူတွေ နားမလည်နိုင်ပါဘူး။

အဲဒါကြောင့်ဖြစ်မယ် လူ့ကျင့်၀တ်နဲ့ ရိုးရာဓလေ့အစွဲအလမ်းကြောင့် ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုရာမှာ အာရှတိုက်ဟာ သီးခြားစံချိန် စံညွှန်းဖြစ်တဲ့သဘော လီကွမ်းယူက ပြောတာဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

အာဖရိကနဲ့ အာရှတိုက်သားတွေရဲ့ စိတ်အလုပ်လုပ်ပုံနဲ့ ဘဝနေနည်းကို နားမလည်ကြတဲ့  လူဖြူတွေထဲမှာ အင်္ဂလိပ်တွေကတော့ ဗြောင်ဖွင့်ပြောခဲ့ဖူးတာရှိပါတယ်။

ဒီနေ့အထိလည်း ကျွန်တော်တို့အပေါ် သူတို့ရဲ့ အမြင်မပြောင်းလဲသေးကြောင်း ကနေဒါ-အိန္ဒိယဆက်ဆံရေးတင်းမာမှုက မီးမောင်း ထိုးပြနေပါတယ်။

ဆစ်ခ်ခွဲထွက်ရေးခေါင်းဆောင်လုပ်ကြံခံရမှုမှာ အိန္ဒိယအေးဂျင့်များ ပါ၀င်ပတ်သက်မှု မရှိဘူးလို့ ကျွန်တော် အာမ မခံနိုင်ပါ။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်အိန္ဒိယမှာ အဓိကရုန်းများ ရက်အတန်ကြာဖြစ်ပွားပြီး ဒေလီမှာ ဆစ်ခ် ၂၈၀၀၊ တစ်ပြည်လုံးမှာ ဆစ်ခ် ၃၃၀၀ ကျော်အပါ၀င် လူပေါင်း ၈,၀၀၀ မှ ၁၇,၀၀၀ ခန့်သေဆုံးရတဲ့ အဖြစ်မျိုးကို ရှောင်လွှဲဖို့အတွက် ဒီနည်းလမ်းသာ ရှိတော့တယ်လို့ မြင်ကောင်းမြင်နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အဲဒီကိစ္စအပေါ် ကနေဒါအစိုးရဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပုံက အိန္ဒိယအမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို လူပုံအလယ်မှာ ဆာရီဆွဲချွတ်သလို ဖြစ်နေပါတယ်။ လူသတ်မှု တရားခံကို ရဲလက်အပ်ရမယ့်အစား လမ်းလယ်ကောင်မှာ လူစုလူဝေးနဲ့ ဝိုင်းရိုက်သလို လုပ်နေပါတယ်

အဲဒါ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်မှာ ကနေဒါနဲ့ အိန္ဒိယတို့အကြားအမြင်နဲ့ ကျင့်သုံးပုံ မတူညီခြင်းပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။    ။သတင်းဘာသာပြန်သူ၏ သုံးသပ်ချက်ဖြစ်ပါသည်။)

(Reuters., 22 October 2023,” India says relations with Canada passing through difficult phase” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)