Htay Oung (NP News) - ဇွန် ၃

သူတို့အဖွဲ့အနေနဲ့ အနောက်အင်အားကြီးများကို ပြိုင်ဆိုင်ဖို့ ရည်မှန်းချက်ထားရှိကြောင်း BRICS ခေါ် (၅) နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေက ကြာသပတေးနေ့မှာ အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့ကြပေမယ့် တကယ်လို့ ဩဂုတ်လ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ရုရှားသမ္မတတက်ရောက်လာခဲ့ရင် ဖမ်းဆီးခံရဖို့ ဖြစ်နိုင်သလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းထုတ်မှုများနဲ့ လောလောဆယ် တောင်အာဖရိက သူတို့ဆွေးနွေးပွဲမှာ လွှမ်းမိုးသွားတယ်လို့ Reuters က ယမန်နေ့ (ဇွန်လ ၂ ရက်)တွင် ရေးသားပါတယ်။ 

မကြာမီ ဂျိုဟန်နက်စ်ဘာ့ဂ်မှာကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ BRICS ထိပ်သီး အစည်းအဝေးကို နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) က စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားတဲ့ ဗလာဒီမာပူတင်ကို တက်ရောက်မယ့်ကိစ္စမှာ သူ့နိုင်ငံအတွက် ရွေးချယ်စရာတွေ များပြားနေတယ်လို့ တောင်အာဖရိက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး နယ်လီဒီပွန်ဒိုက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ 

ICC အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ တောင်အာဖရိကအနေနဲ့ ပူတင်ကို ဖမ်းဆီးဖို့ ကိစ္စဟာ မူဝါဒအရ လိုအပ်နေပါတယ်။ ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်များနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ ရောက် ရောက်ချင်းမှာပဲ ဒီကိစ္စအတွက် တောင်အာဖရိက နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးက မေးခွန်းများတရစပ်မေးမြန်းခဲ့တယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။

“တောင်အာဖရိကရဲ့ နောက်ဆုံးရပ်တည်ချက်က ဘာလဲဆိုတာ သမ္မတ စီးရယ်ရမ်မာဖိုဆာက အဖြေပေးပါလိမ့်မယ်၊ အလုပ်သဘောအရ (BRICS) နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေအားလုံးကို ထိပ်သီးအစည်းအဝေး တက်ရောက်ဖို့ ဖိတ်ကြားထားပြီးပါပြီ" လို့ သူမက နယ်လီဒီပွန်ဒိုက ပြောပါတယ်။

နောက်ပိုင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာတော့ BRICS နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေက ပူတင်ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တဲ့မေးခွန်းများကို (ခပ်ပြတ်ပြတ် အဖြေပေးပြီး) ဟန့်တားဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ ရုရှားသိမ်းယူထားတဲ့ ယူကရိန်းနယ်မြေမှ ကလေးငယ်များကို အတင်းအကျပ် ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးတဲ့အတွက် စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူး လွန်ရာရောက်ကြောင်း ICC က ပူတင်အပေါ် မတ်လမှာ စွဲဆိုခဲ့ပြီး မော်စကိုက အဲ့ဒီ စွပ်စွဲချက်ကို ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ တောင်အာဖရိကက ပူတင့်ကို အစည်းအဝေးဖိတ်ကြားခဲ့တာ ဇန်နဝါရီလမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အစည်းအဝေးကို ကိုယ်တိုင် တက်-မတက် သမ္မတပူတင် အတည်ပြုခြင်း မရှိသေးဘဲ ရုရှားနိုင်ငံက "မှန်ကန် စနစ်တကျအဆင့်" မှာ ပါဝင်ဖို့ရှိကြောင်းသာ ကရင်မလင်က ပြောဆိုထားပါတယ်။

ဝင်ရိုးပေါင်းစုံကမ္ဘာမှာ သူတို့ရဲ့ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တည်ဆောက်မယ့် ရည်မှန်းချက်ကို အာရုံစိုက်ဖို့ BRICS ဝန်ကြီးတွေက ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။ "နိုင်ငံအများစုက နည်းနည်းလေးပဲ နားလည်ထားနေကြတယ်"လို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး ဆူဗရာမန်နမ်ဂျိုင်ရှန်ကာက ပြောပါတယ်။ စီးပွားရေးအင်အားရဲ့ စုစည်းမှုအကြောင်းကို ရည်ညွှန်းပြီး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ(ဖွဲ့စည်းမှု) အပါအဝင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရေးမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်နေကြောင်း၊ နည်းလမ်းဟောင်းတွေက အခြေအ နေအသစ်တွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေ ရှင်းလို့ မရပါကြောင်း၊ BRICS ဟာ အပြောင်းအလဲရဲ့ သင်္ကေတတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ အကောင်အထည် ဖော်ကြရလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မတူကွဲပြားတဲ့ ထွန်းသစ်စနိုင်ငံများရဲ့ လျော့ရဲရဲရဲ ပေါင်းစည်းမှုအဖြစ် ရှုမြင်ခံထားရဖူးတဲ့ BRICS ဟာ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ဘေဂျင်းမှ တွန်းအားပေးမှုများ ထင်ရှားလာပါတယ်။ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ လ ယူကရိန်းစစ်ပွဲ စတင်ချိန်နောက်ပိုင်း မော်စကိုရဲ့ အာသီသကို တရုတ်က ထပ်မံအားဖြည့်ပေးခဲ့ပြီး ပိုမိုခိုင်မာတဲ့ အသွင်သဏ္ဍာန်ကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

BRICS ရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်သစ်ကို ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်မှာ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ယူကရိန်း ကျူးကျော်မှုကြောင့် အနောက်နိုင်ငံများက ချမှတ်ထားသော ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို လိုက်နာရာမှာ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့မှု ပရောဂျက်များကို ရပ်တန့်ထားရပါတယ်။

လက်ရှိနိုင်ငံတကာမှာ ရောင်းဝယ်နေကြတဲ့ ငွေကြေးများနဲ့ အစားထိုးငွေကြေးများကို အသုံးပြုမှုအလား အလာနဲ့ပတ်သက်ပြီး BRICS ဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် အကြီးတန်းအမှုဆောင်တစ်ဦးက ဝန်ကြီးများကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ကြောင်း၊ တစ်ဖက်သတ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခါ ဘာမှ မသက်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံများအနေနဲ့ ဒဏ်ခတ်မှု ဆင့်ပွားသက်ရောက်ပြီး သားကောင်ဘဝ မရောက်စေရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း၊BRICS အဖွဲ့မှာ အသင်းဝင်အသစ်များကို ခေါ်ယူနိုင်မယ့် အစီအစဉ်များကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း၊  အဲ့ဒီလို ဖြစ်လာနိုင်ဖို့အတွက် နောက်ထပ် လုပ်ဆောင်တွေ လိုအပ်နေတယ်လို့ ယူဆကြောင်း၊ အဆိုပါကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံစာကို သြဂုတ်လ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ တင်သွင်းဖို့ ရှိကြောင်း တောင်အာဖရိက နိုင်ငံ ခြားရေး၀န်ကြီးက ရှင်းပြပါတယ်။

BRICS အဖွဲ့ရဲ့  ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တိုးမြင့်စေခြင်းအားဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ဖြစ်ထွန်းစေမယ့် အခွင့်အရေးတွေ ပိုမိုရရှိလာမှာ ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဒုတိယ၀န်ကြီး မာကျိုးရှုက ပြောကြားပြီး တရုတ် နိုင်ငံအနေနဲ့  BRICS တွင် ပါဝင်ဖို့ အလားအလာအတွက် ဝမ်းမြောက်မိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

BRICS အဖွဲ့ဟာ  နိုင်ငံအချို့ပါ၀င်တဲ့ စုဖွဲ့မှုငယ်နဲ့ သိသိသာသာ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ရဲ့ တိုးချဲ့တည် ဆောက်နိုင်မှုဟာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွက် အကျိုးရှိလိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း အစည်းအဝေး တက်ရောက်သူ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးများက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟိုစိန်အေမီရာအဗ္ဗဒူလာနဲ့ ဆော်ဒီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဖိုင်ဆယ်ဘင်ဖာဟန်အယ်လ်ဆာ့ဒ်တို့ နှစ်ဦးစလုံးဟာ သောကြာနေ့မှာ ဆက်လက်ကျင်းပမယ့် BRICS အစည်းအဝေး တက် ရောက်ဖို့အတွက် ကိတ်တောင်းမြို့မှာ ကြိုတင်ရောက်ရှိနေကြပါတယ်။ 

အဲဒီနှစ်နိုင်ငံနဲ့အတူ ဗင်နီဇွဲလား၊ အာဂျင်တီးနား၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယားနဲ့ ယူအေအီးတို့ကလည်း BRICS မှာ တရားဝင် ပါဝင်ရန် သို့မဟုတ် စိတ်ပါဝင်စားတယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသူများမှာ ပါဝင်တယ်လို့ အဖွဲ့အရာရှိများ က အတည်ပြုပါတယ်။

(Reuters., 02 June 2023,” BRICS ministers put on show of strength as Putin arrest warrant looms large” ကို လျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)